از گذشته تا به امروز، همواره نقش دولت ها و حکومت ها در پیشرفت و تعالی جوامع یا عقب افتادگی آن ها مورد بحث و مناقشه بوده است به ویژه در چند دهه اخیر، این مهم بیش از پیش نمایان شده است و مباحثی؛ مانند دولت کوچک، دولت کارآفرین، دولت الکترونیک و دولت کارآمد به عنوان یک پارادایم غالب مطرح گشته است. مفهوم «حکمرانی مطلوب» به گونه ای فزاینده در ادبیات توسعه مورد استفاده قرار گرفته است. نظریه حکمرانی مطلوب که با ویژگی های مختلفی از جمله پاسخ گویی تعریف می شود، الگویی برای توسعه پایدار انسانی محسوب می گردد. لذا در این مقاله در پی اثبات این موضوع هستیم که آیا پاسخ گویی که به عنوان یکی از مؤلفـه های حکمرانـی مطلوب از منظر نظام بین الملل مطرح می باشد، در متون دینی و گزارش های تاریخی، معطـوف به شیوه کشورداری به شکلی صریح، قابل ردیابی است؟ از این رهگذر با بررسی مؤلفه مذکور در حکومت علوی، در خواهیم یافت که امام علی7 نه تنها در مقام نظر معتقد به حکمرانی مطلوب بوده اند، بلکه در عمل نیز همواره خود را متعهد به آن می دانستند.
1. قرآن کریم. 2. نهج البلاغه. 3. آرایی، وحید، «حکمرانی خوب به مثابه آرمان نظارت و ارزیابی»، سازمان بازرسی کل کشور، سال دوم، ش6، اردیبهشت 1388. 4. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج17، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1415ق، 5. اخوان کاظمی، بهرام، «پاسخگویی و کارآمدی»، فصلنامه حکومت اسلامی، ش4، سال نهم، 1383. 6. اژئر، زهرا و جلالی، محمد، «پاسخگویی دولت: جایگاه، ارکان و پیششرطها»، پژوهشهای حقوقی تطبیقی، سال بیستم، ش1، بهار1395. 7. حیدری اصفهانی، نادره، «اطاعت از خاتم پیامبران در قرآن کریم»، فصلنامه فدک، سال اول، ش2، 1389. 8. دلشاد تهرانی، مصطفی، دولت آفتاب، تهران: انتشارات دریا، 1379. 9. رفیعی، «رمضانعلی، پاسخگویی در گفتار و سیره امیر المؤمنین7»، فصلنامه حصون، سال اول، ش1، 1383. 10. عباسزاده، محسن، سیره مدیریتی امام علی7، بیجا: انتشارات بنیاد پژوهشهای قرآنی حوزه و دانشگاه، 1389. 11. قدمی، مصطفی و دیگران، «بررسی عملکرد شهرداری در چهارچوب حکمرانی خوب شهری، فصلنامه مدیریت شهری، ش31، بهار و تابستان 1391. 12. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، ج17و18، بی جا: انتشارات دار الکتب الإسلامیة، 1366. 13. ممتحن، مهدی، «امامت و دیدگاه قرآن و اندیشمندان»، فصلنامه فدک، سال اول، ش1، 1389. 14. موسوی کاشمری، سید مهدی، «انتقادگری و انتقادپذیری در حکومت علوی»، فصلنامه حکومت اسلامی، سال پنجم، ش17، پاییز1379. 15. میدری، احمد و خیرخواهان، جعفر، حکمرانی خوب بنیان توسعه، تهران: مرکز پژوهشهای مجلس، 1383. 16. میدری، احمد، «مقدمهای بر نظریه حکمرانی خوب»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال6، ش22، 1385. 17. نیکو برش راد، فرزانه، حکومت و عدالت اجتماعی در دوران علی7، بی جا: نغمه نواندیش، 1386. 18. نقیبی منفرد، حسام، حکمرانی مطلوب در پرتو جهانی شدن حقوق بشر، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، 1389. 19. ورعی، سید جواد، «دولتمردان پاسخگوی خدا و مردم»، فصلنامه حکومت اسلامی، ش34، 1383.