دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

تحلیل فقهی حمایت از کالای ایرانی (داخلی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی(ره)

2 استادیار گروه حقوق دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی (ره)

3 عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی

چکیده

هر جامعه ای جهت رسیدن به اهداف خود نیازمند استقلال سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است. از جمله عوامل تحقق استقلال کشور، خودکفایی در رفع نیازهای اولیه مردم است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، رهبر کبیر انقلاب امام خمینی1 و در ادامه مقام معظم رهبری حضرت آیةالله خامنه‌ای بیشترین تأکید بر مسأله خودکفایی در مسائل اقتصادی را مطرح کرده‌اند. در سال‌های اخیر نیز تأکیدات و تلاش‌های زیادی در حمایت از تولیدات داخلی، در راستای تحقق استقلال کشور مطرح شده است. پژوهش حاضر در راستای تحقق استقلال سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، مبانی فقهی حمایت از تولیدات ایرانی (داخلی) را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و براساس قواعد فقهی؛ قاعده نفی سبیل، قاعده حفظ نظام، قاعده لاضرر، قاعده لزوم اعداد و ارهاب، قاعده حکم حکومتی، قاعده اهم و مهم، نظریه وجوب حمایت و استفاده از کالای ایرانی (داخلی) را مطرح نموده است.

کلیدواژه‌ها


1. قرآن کریم.
2. نهج البلاغه.
3. ابن ادریس حلی، محمدبن‌احمد، السرائر الحاوی التحریر الفتاوی، ج2، قم: مؤسسه نشر اسلامی، چ2، 1410ق.
4. ابن هشام، عبدالملک، سیرة النبویة، مصحح: ابراهیم آبیاری، ج1، بیروت: دارالمعرفة، بی‌تا.
5. اصفهانی، محمدحسین، الاجارة، قم: دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1409ق.
6. امام خمینی، سید روح اللّه، استفتائات، ج3، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1422ق.
7. امام خمینی، سید روح اللّه، الرسائل، قم: مؤسسه اسماعیلیان، ۱۳۴۳.
8. امام خمینی، سید روح اللّه، تهذیب الأصول، ج3، قم: انتشارات اسماعیلیان، 1382ق.
9. امام خمینی، سید روح اللّه، کتاب البیع، ج2، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، ۱۴۲۱ق.
10. امام خمینی، سید روح اللّه، ولایت فقیه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، چ2، 1381.
11. انصاری، مرتضی بن محمد امین، المکاسب(ط– الحدیثة)، ج3، قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، ۱۴۱۵ق.
12. انصاری، مرتضی بن محمد امین، فرائد الاصول، ج2، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، 1416ق.
13. باقی‌زاده، محمدجواد و امیدی‌فرد، عبدالله، «ضرورت حفظ نظام و منع اختلال در آن در فقه امامیه»، فصلنامه شیعه شناسی، سال دوازدهم، ش47، پاییز 1393.
14. بخاری الجعفی، محمد بن إسماعیل أبو عبدالله، صحیح البخاری، ج2، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، ۱۴۰۱ق.
15. بیهقی، ابوبکر احمد بن حسین، دلائل النبوة، محقق: عبدالمعطی قلعجی، ج2، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1405ق.
16. پایگاه اطلاع رسانی حوزه، مقاله «حمایت از تولید ملی در سیره مفاخر ایران»، گنجینه معارف، تاریخ انتشار: 16/2/1391: https://hawzah.net/fa/Article/View/92858/.
17. تسخیری، محمد علی، حول الدستور الاسلامی فی مواده العامة، قم: مجمع جهانی اهل بیت:، چ2، 1417ق.
18. حر عاملى، محمد بن حسن‌، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، ج16، 26و27، قم: مؤسسه آل البیت:، 1409ق‌.
19. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار مسؤولان نظام، 25/3/1395.
20. خویی، سیدابوالقاسم، صراط النجاة(المحشّی للخوئی)، ج1، قم: مکتب نشر المنتخب، 1416ق.
21. دهخدا، علی اکبر، لغتنامه دهخدا، ج6، تهران: دانشگاه تهران، 1377.
22. زنگنه شهرکی، جعفر، «قاعده «نفی سبیل» در آرای فقهی و مواضع سیاسی صاحب عروه»، فصلنامه فقه، ش۷۳، ۱۳۹۱.
23. شریعتی، روح الله، قواعد فقه سیاسی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1378.
24. صدوق، محمدبن علی، من لا یحضره الفقیه، ج3، قم: انتشارات جامعه مدرسین، 1413ق.
25. طباطبایی، سید محمد حسین، بررسی‎های اسلامی، به کوشش هادی خسروشاهی، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1388.
26. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج1و2، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
27. علیدوست، ابوالقاسم، فقه و مصلحت، قم: فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1388.
28. علیدوست، ابوالقاسم، قاعده نفی سبیل، مقالات و بررسیها، دفتر 76 (3) فقه، پاییز و زمستان 83، ص231-253.
29. عمید زنجانى، عباسعلى، فقه سیاسى، ج1، تهران: انتشارات امیر کبیر، چ4، 1421ق.
30. فیروزآبادی، مرتضی، «گروه دیدگاه، حوزه اقتصاد و حقوق»، خبرگزاری فارس، 3/1/1397: https://www.farsnews.com/news/13970102000847/.
31. کاظمی خراسانی، محمدعلی(مقرر)، فوائد الاصول، ج1، قم: نشر اسلامی، 1387.
32. کلینى، ابو جعفر، محمد بن یعقوب، الکافی(ط- الإسلامیة)، ج5، تهران: دار الکتب الإسلامیة‌، 1407ق.
33. کلانتری، علی اکبر، حکم ثانوی در تشریع اسلامی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1378.
34. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار، ج104، بی‌جا: مؤسسة الوفاء، 1410ق.
35. محقق داماد، سید مصطفى، قواعد فقه (محقق داماد)، ج1و4، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى، چ12، 1406ق.
36. محمدی، کیمیا و همکاران، «قاعده نفی سبیل در اندیشه اسلامی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، ش۳۶، ۱۳۹۳.
37. مطهری، مرتضی، نظری به نظام اقتصادی اسلام، تهران: صدرا، بی-تا(الف).
38. مطهری، مرتضی، اسلام و مقضیات زمان، تهران: صدرا، بی‌تا(ب).
39. معین‌، محمد، فرهنگ معین (فارسی‌)، تهران: نشر زرین‌، چ3، 1386.
40. مقریزی، تقی الدین احمد بن علی، امتاع الاسماع، ج1، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1420ق.
41. مکارم شیرازى، ناصر، تعزیر و گستره آن، قم: انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی طالب7، 1425ق.
42. موسوی بجنوردی، سید حسن بن آقا بزرگ، القواعد الفقهیة، ج1، قم: نشر الهادی، ۱۴۱۹ق.
43. نائینی، میرزامحمدحسین، تنبیه الامة و تنزیه الملة، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1424ق.
44. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الإسلام، ج21، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چ7، 1404‍ق‌.
45. نراقى، مولى احمد بن محمد مهدى، عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1417ق‌.