دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

چالش های بنیادین جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با سند توسعه پایدار (سند 2030)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه امام صادق ع

2 دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل عمومی؛ دانشگاه علامه طباطبائی؛ n_moghaddami@atu.ac.ir (نویسنده مسئول)

چکیده

حق بر توسعه و گفتمان توسعه پایدار در بستر حقوق جهانی بشر در سال‌های اخیر، موجی از اسناد منطقه‌ای و جهانی را به دنبال داشته است. از این میان، سند توسعه پایدار 2030 بویژه هدف چهارم آن در بستر اندیشه‌های اومانیستی و سکولار غربی، به تحمیل قرائت-هایی غالب و خاص در نظام سیاست‎گذاری، قانونگذاری، برنامه‎ریزی و مقررات‎گذاری کشورهای جهان می‎پردازد. در این مقاله نگارندگان ضمن تمرکز بر معنای توسعه و توسعه‎یافتگی و همچنین مؤلفه‎های آن در سند 2030، به این سؤال پاسخ می‎دهند که «چالش‎های بنیادین جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با سند توسعه پایدار (سند 2030) چیست؟». مؤلفه‎های چالش‎برانگیزی چون آموزش جامع جنسیتی، رفع خشونت، رفع کلیشه‎های جنسیتی، توجه ویژه به حقوق گروه‎های آسیب‌پذیر و ... به عنوان گزاره‎های سنجش توسعه‎یافتگی جوامع تعیین شده‎اند که با قالب فرهنگی ـ اجتماعی ایران به عنوان کشوری دارای تمدن چند هزار ساله و کاملاً مذهبی سازگار نیست و با سیاست‎های کلی و الگوهای پیشرفت ملی وی، بشدت متضاد و متهافت است. این امر، تعارض میان حق بر توسعه و توسعه پایدار به عنوان حقوقی جهان‎شمول از یک سو و تنوع فرهنگی کشورهای مختلف از جمله جمهوری اسلامی ایران از سوی دیگر را در پی دارد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها


1. آقایی، بهمن، فرهنگ حقوقی بهمن، تهران: انتشارات گنج دانش، چ5، 1392.
2. آقایی، سید داوود، «راهبردهای توسعه پایدار در سازمان ملل متحد»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ش59، بهار1382.
3. تونی، دیویس، اومانیسم، ترجمه عباس مخبر، تهران: مرکز، 1378.
4. خامنه­ای، سیدعلی، بیانات در دیدار جمعی از استادان، نخبگان و پژوهشگران، 31/3/1396.
5. خامنه­ای، سیدعلی، بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان، 17/3/1396.
6. خامنه­ای، سیدعلی، بیانات در مراسم بیستمین سالگرد ارتحال امام خمینی;، 14/3/1388.
7. زاهدی، شمس­السادات، نجفی، غلامعلی، «بسط مفهومی توسعه پایدار»، مدرس علوم انسانی، دوره دهم، ش49، زمستان1385.
8. شریفی طرازکوهی، حسین و مصطفی­لو، جواد، «مبانی هنجاری دکترین امنیت انسانی»، فصلنامه آفاق امنیت، سال نهم، ش33، زمستان1395.
9. فراهانی­فرد، سعید، «درآمدی بر توسعه پایدار در عصر ظهور»، اقتصاد اسلامی، ش20، زمستان1384.
10. مشهدی، علی، «از توسعه پایدار تا توسعه پای­دار! تأملی بر کتاب حقوق محیط زیست و توسعه پایدار»، نقد کتاب فقه و حقوق، ش1، بهار1394.
11. مقدمی، نیلوفر، «بررسی تطبیقی حق جنین بر سلامت در نظام حقوقی ایران و ایالات ‌متحده آمریکا»، پایان­نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق7، پردیس خواهران، بهمن1391.
12. مولانا، حمید، گ‍ذر از ن‍وگ‍رای‍ی‌ ارت‍ب‍اطات‌ و دگ‍رگ‍ون‍ی‌ ج‍ام‍ع‍ه‌، ترجمه: یونس شکرخواه، تهران: وزارت‌ ف‍ره‍ن‍گ‌ و ارش‍اد اس‍لام‍ی‌، معاونت مطبوعاتی و اطلاع‌ر‌سانی دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها‏‫، چ2، 1387.
13. وکیل، امیر ساعد، ضمانت اجرای حقوق بنیادین بشر، تهران: بنیاد حقوقی میزان، 1390.
14. Bartocchi, David, “A Brief History of International Development Theories and Practices”; available at: http://www.villageearth.org/pages/training/a-brief-history-of-international-development-theories-and-practice s, 2015.
15. Braden, Su; Mayo, Marjorie, “Culture, Community Development and representation”; Community Development Journal, Vol. 34; No. 3, 1999.
16. Flint, R. Warren; Houser, W.L; Living a Sustainable Lifestyle for Our Children's Children; Authors Choice Press, 2001.
17. General Assembly, “Declaration on the Right to Development”; available at: www.un.org/documents/ga/res/41/a41r128.htm, 1986.
18. http://www.ohchr.org/EN/Issues/Women/WRGS/Pages/GenderStereotypes.aspx
19. http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=16940&LangID=E
20. http://www.unesco.org/new/en/education/themes/leading-the-internationalagenda/right-to-education/monitoring/collaboration-unesco-un/un-crc/
21. http://www.who.int/bulletin/volumes/92/9/14-135541/en/
22. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/11803Official-List-of-Proposed-SDG Indicators.pdf “Report of the Inter-Agency and Expert Group on Sustainable Development Goal Indicators (E/CN.3/2016/2/Rev.1)
23. Ichou, Claire, “Sex Roles and Stereotyping: Experiences of Motherhood in South Africa”; Agenda: Empowering Women for Gender Equity; No. 69, 2006.
24. ICJ Report and advisory opinion, “Legality of the Threat or Use of Nuclear Weapons”; available at: www.icj-cij.org/files/case-related/95/095 -19960708-ADV-01-00-EN.pdf, 1996.
25. James, Paul, “Post-Dependency: The Third World in an Era of Globalism and Late Capitalism”; Alternatives: Social Transformation and Human Governance; Vol. 22; No. 2, 1997.
26. Lemons, John; Brown, Donald, Sustainable Development: Science, Ethics, and Public Policy; Kluwer Academic Publisher, 1995.
27. Lucena, Cicero; Gummer, John, “Why Rio failed in the past and how it can succeed this time”; available at: https://www.theguardian.com/ environment/2012/jun/12/rio20-agenda-politicians-john-gummer, 2015.
28. OHCHR, “Sexual and reproductive health and rights”; available at: http://www.ohchr.org/EN/Issues/Women/WRGS/Pages/HealthRights.aspx, 2015.
29. Patriota, Antonio, “Rio+20: protecting the environment is not enough”; available at: https://www.theguardian.com/commentisfree/2012/jun/20/rio-20-protecting-environ- ment, 2012.
30. Paull, John, “The Rachel Carson Letters and the Making of Silent Spring”; Sage Open Journal; Vol. 3; Issue. 3, 2013.
31. Roosa, Stephen A. Sustainable Development Handbook; the Fairmont Press Inc, 2010.
32. Schmuck, peter; Schultz, Wesley p., Psychology of Sustainable Development; Kluwer Academic Publishers, 2002.
33. Slater, Sharon, “An Analysis of the UN 2030 Sustainable Development Agenda; The Hidden Threat to Life, Family, and Children”; available at: www.familywatchinternational.org/fwi/documents/ SDG_Analysis1_22_16_000.pdf, 2016.
34. UNESCO, 2017.September, 7, “Education for Sustainable Development Goals: Learning Objectives”, available at: unesdoc. unesco.org/Images/0024/002 474/247444 e.pdf.
35. unesdoc.unesco.org/images/0024/002474/247444e.pdf.
UNFPA, 2016. September, 30, ''comprehensivesexualityeducation'', available at: www.unfpa.org/comprehensive-sexuality-education.