دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

ماهیت و چیستی شناسی «فقه‌ امنیّت» و «فقه‌ امنیّتی»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد درس خارج حوزه علمیه قم و دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

«فقه ‌امنیّت» و «فقه ‌امنیّتی» از ساحت‌های جدید فقه در بحث، گفت وگو و نظریه‌ پردازی است. فقه امنیت، کشف نگاه هنجاری و دستوری دین به امنیت است و فقه امنیتی، وصف محیط حاکم بر فقه از منظر امنیت می باشد. این دو عنوان، روش هایی مشترک و مختص دارند. در روش-های مشترک، توجه به روش ها و ضرورت های حاکم بر دانش فقه از جمله شروع حرکت اجتهادی از اسناد معتبر و تحفظ بر منابع چهارگانه فقه، ضروری است. فقه امنیت در روش ویژه خود، عدم تعبدانگاری را پیشه خود می‌کند و تمرکز بر استنباط دوم دارد. در فقه امنیتی با روش مطالعه نظام‌وار و سیستمی فقه باید به کشف قلمرو امنیت پرداخت و از ساحت‌های آن یک به یک سخن گفت.
واژگان کلیدی

کلیدواژه‌ها


1. قرآن کریم.
2. نهج البلاغه.
3. آَشوری، داریوش، دانشنامه سیاسی، تهران: انتشارات مروارید، چ9، 1382.
4. ابن فارس، ابی الحسین احمد، معجم مقاییس اللغة، تحقیق و ضبط عبدالسلام محمد هارون، ج1و4، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، 1404ق.
5. ابن منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب، ج13، قم: نشر ادب الحوزه، 1405ق.
6. المجلس الأعلی للشؤون الإسلامیة، موسوعة الفقه الإسلامی (موسوعة جمال عبدالناصر الفقهیة)، ج1و2، القاهره: المجلس الأعلی للشؤون الاسلامیة، 1410ق.
7. امام خمینی، سیدروح الله، المکاسب المحرمة، تعلیق مجتبی تهرانی، ج1، قم: مطبعه مهر، 1381.
8. انصاری، مرتضی، کتاب المکاسب، ج1، قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1415ق.
9. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح (تاج اللغة و صحاح العربیة)، تحقیق احمدعبدالغفورعطار، ج6، بیروت: دارالعلم للملایین، چ4، 1990م.
10. حر عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، ج17، قم: مؤسسة آل البیت:، چ2، 1404ق.
11. حسن بن زین الدین، معالم الدین و ملاذ المجتهدین، بی جا، بی نا، چاپ سنگی، بی تا.
12. حسینی عاملی، سیدمحمدجواد، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، تحقیق و تعلیق محمدباقر خالصی، ج12، قم: جامعه مدرسین، 1424ق.
13. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، معجم مفردات الفاظ القرآن، تحقیق ندیم مرعشلی، بی جا: مطبعة التقدیم العربی، 1392ق.
14. صدر، سیدمحمد‌باقر، اقتصادنا، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، 1375.
15. -------------، المدرسة الاسلامیة، تهران: انتشارات مدرسه اعتماد الکاظمی، 1401ق.
16. صدوق، محمدبن علی بن حسین بن بابویه، الخصال، تصحیح علی اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1362.
17. عسکری، ابوهلال، الفروق اللغویة، قم: مکتبة البصیرتی، بی تا.
18. علیدوست، ابوالقاسم، «فقه و عقل»، فصلنامه قبسات، ش15و16، بهار و تابستان 1379.
19. -------------، فقه و عقل، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1381.
20. -------------، فقه و مصلحت، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1388.
21. -------------، «فقه و مقاصد شریعت»، فصلنامه فقه اهل بیت:، ش41، 1384.
22. عمید زنجانى، عباسعلى، فقه سیاسى، ‌ج2، تهران: امیرکبیر، 1421ق.
23. فیومی، أحمدبن محمد، المصباح المنیر، قم: مؤسسة دارالهجرة، 1405ق.
24. کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، ترجمه و شرح سیدجواد مصطفوی، ج1، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه ، بی تا.
25. محمدی ری شهری، محمّد، دانش نامه قرآن و حدیث، ج7، قم: دارالحدیث، 1391.
26. مصطفوی، سیدحسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج9، تهران: مؤسسة الطباعة و النشر، (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)، 1416ق.
27. نعمانی، محمدبن ابراهیم، الغیبة، تصحیح علی اکبر غفاری، تهران: مکتبة الصدوق، 1399ق.
28. وزارة الأوقاف و الشؤون الإسلامیة الکویت، الموسوعة الفقهیة، ج1، کویت: وزارة الأوقاف و الشؤون الاسلامیة الکویت، بی تا.
  • تاریخ دریافت: 24 فروردین 1395
  • تاریخ بازنگری: 09 خرداد 1395
  • تاریخ پذیرش: 09 خرداد 1395