دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

نقش مهدویت در تحکیم نظام اجتماعی عصر غیبت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

توانمندی حکومت و نظام اجتماعی از دغدغه‌های مهمی است که همواره مورد توجه نظام‌های سیاسی و حکومتی است. عوامل مختلفی می‌توانند در بقا و تداوم، پویایی و توانمندسازی حکومت و نظام اجتماعی نقش داشته باشند. انسجام درونی، نظم و امنیت از مهمترین عوامل توانمندی حکومت و نظام اجتماعی بشمار می‌روند. اندیشه مهدویت در پویایی و توانمندی حکومت بخصوص در ساحات انسجام و همبستگی و نظم و امنیت، نقش مهمی می‌تواند داشته باشد و کارکرد در این حوزه‌ها از کارکردهای مهم این اندیشه به‌حساب می‌آید؛ زیرا باور به اندیشه مهدویت می‌تواند مردم را حول محور خود جمع کند و برای تحقق هدفی مشخص، آنان ‌را بصورت یک واحد یکپارچه درمی‌آورد و به آنان هویت واحد می‌دهد و به‎دنبال آن قدرت اجتماعی را تقویت می‌نماید و ارتباط اجتماعی را تحکیم می‌بخشد و در نتیجه زمینه‌های امنیت و نظم اجتماعی را فراهم می‌آورد. در این تحقیق، به هدف نشان‎دادن کارکرد اندیشه مهدویت در ساحت حکومت و نظام اجتماعی عصر غیبت و نشان‎دادن راهکارهای اندیشه مهدویت در تقویت و تحکیم حکومت و نظام اجتماعی، بحث و گفتگو شده است. مهمترین یافته‌های این تحقیق تبیین راهکارهای اندیشه مهدویت در ساحت‌های انسجام و همبستگی و نظم و امنیت اجتماعی و تحکیم روابط اجتماعی است. مهمترین راهکارهای این اندیشه در این حوزه‌‌ها عبارت است از: تولید و بازخوانی ارزش‌های نفسانی و اخلاقی مشترک، تحکیم باورهای دینی بخصوص آموزه امامت، ایجاد ارتباط و پیوند عاطفی در مردم، ایجاد اتحاد و هویت واحد بین اقوام و خرده‎فرهنگ‌ها و ایجاد اعتماد عمومی که از تقویت ارزش‌ها و پایبندی به قواعد اخلاقی ناشی می‌شود.

کلیدواژه‌ها


      1.     قرآن کریم.

      2.     آل یاسین، محمد حسن، المهدی المنتظر بین التصور و التصدیق، بیروت: دارالمورخ العربی، 1433ق.

      3.     ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج12، بیروت: دار صادر، چ3، 1414ق.

      4.     ادیبی، حسین، جامعه‌شناسی طبقات اجتماعی، تهران: دانشکده علوم اجتماعی، 1354.

      5.     اسکیدمور، ویلیام، تفکر نظری در جامعه‌شناسی، جمعی از مترجمان، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1385.

      6.     باتامور، توماس برتون (تی. بی.)، جامعه‎شناسی، ترجمه سید حسن منصور و سید حسن حسینی کلجاهی، تهران: امیر کبیر، چ4، 1372.

      7.     بن نبی، مالک، شبکه روابط اجتماعی، ترجمه جواد صالحی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1359.

      8.     تویجری، حمود بن عبدالله، الاحتجاج بالاثر علی من انکر المهدی المنتظر، ج1، ریاض: الرئاسة العامة لادارات البحوث العلمیة، 1403ق.

      9.     چلبی، مسعود، جامعه شناسی نظم، تهران: نشر نی، چ2، 1382.

      10.     دهخدا، علی اکبر، لغت‎نامه دهخدا، ج1، تهران: سیروس، 1336.

      11.     راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، تهران: آرایه، 1387.

      12.     رضایی، محمد حسین، مبانی و مسائل امنیت اجتماعی، رویکردی ایرانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1391.

      13.     ساروخانی، باقر، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1375.

      14.     صالحی امیری، سیدرضا، امنیت اجتماعی، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، 1392.

      15.     ----------------، انسجام ملی و تنوع فرهنگی، تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، چ2، 1389.

      16.     صدوق، محمدبن علی، کمال الدین و تمام النعمة، تحقیق علی اکبر غفاری، ج1و2، تهران: دارالکتب الاسلامیة، چ2، 1359.

      17.     ---------------، علل الشرایع، ج2، قم: داوری، 1385.

      18.     طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، ج2، مشهد مقدس: نشر مرتضی، 1403ق.

      19.     طوسی، محمدبن الحسن، الغیبة، قم: دار المعارف الإسلامیة، 1411ق.

      20.     عمید، حسن، فرهنگ عمید، ج1، تهران: امیرکبیر، چ4، 1363.

      21.     کاوه، محمد، آسیب‌شناسی بیماری‌های اجتماعی، ج1، تهران: جامعه‌شناسان، 1391.

      22.     کتاب مقدس، عهد قدیم، اشعیا.

      23.     کتاب مقدس، عهد جدید، یوحنا.

      24.     کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، ج1و2، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چ3، 1367.

      25.     کوزر، آلفردلیوئیس، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‎شناسی، ترجمه حسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی، چ5، 1373.

      26.     مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج52و67، بیروت: مؤسسة الوفاء، چ2، 1403ق.

      27.     محرابی، علیرضا، بررسی و تبیین مبانی و مؤلفه‌های انسجام ملی، تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، 1387.

      28.     محسنی، منوچهر، مقدمات جامعه‌شناسی، تهران: نشر دوران، چ18، 1381.

      29.     معین، محمد، فرهنگ معین، ج1، تهران: امیرکبیر، چ6، 1363.

      30.     مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی امام مهدی، قم: نسل جوان، چ4، 1386.

      31.     نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، تهران: نشر صدوق، 1397ق.

      32.     همیلتون، پیتر، تالکوت پارسونز، ترجمه احمد تدیّن، تهران: هرمس، 1379.