دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

تحلیل و بررسی بایسته‌های ساختاری مجلس خبرگان رهبری با روی کرد هدف‌گرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه تهران

2 دکتری حقوق عمومی دانشگاه عدالت

3 عضو مجلس خبرگان رهبری

چکیده

نظر به این که حکومت اسلامی از سابقه اجرایی چندان طولانی برخوردار نیست، بررسی بایسته‌های ساختاری خبرگان با توجه به مفروض ولایت ‌فقیه، ضروری به نظر می‌رسد. اصول 107 و 109 قانون اساسی مبین اهمیت عمل کرد خبرگان در کلیت نظام اسلامی است. این اصول با معرفی کارکرد خبرگان در زمینه انتخاب و معرفی رهبری، نشان‌دهنده ماهیت موسع مفهوم کارشناسی یا خبرویت صرف هستند. «نظارت» که در حقیقت و به مفهوم صحیح‌تر به لحاظ مبانی فقهی و قانونی، در صیانت از استمرار و تداوم صفات رهبری معنا داشته و «ولایت» خبرگان که در خصوص مسائل مربوط به اعلام اجتهاد نسبت به مردم بوده و نوعی ولایت تعلیقی است، ارتباط وثیقی با ماهیت کارکردی و تبیین جایگاه خبرگان و ولی ‌فقیه در نظام اسلامی دارد. هم‌چنین تشکیل هیأت اندیشه‌ورز بنا به توصیه مقام معظم رهبری به مجلس خبرگان و تبیین راهبردهای اساسی و مهمی از جمله در امور بنیادین نظام و ملت و ترغیب این نهاد به ایفای نقش فعال‌تر و راهبردی از مواردی است که در تبیین روی کرد این مقاله اثرگذار است. در همین راستا، تلاش نویسنده بر آن است تا مواردی را جهت ارتقای هدف‌گرای خبرگان مطرح سازد تا این نهاد هر چه بیش‌تر به بنیان‌های اسلامی خود نزدیک شود.   

کلیدواژه‌ها


1.    قرآن کریم.
2.    نهج البلاغه.
3.    ابن ‌بابویه، محمد بن علی، اکمال الدین و تمام النعمة، ج2، تهران: دارالکتب الاسلامیة، چ2، 1395ق.
4.    اداره کل قوانین و مقررات، مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی، تهران: مجلس شورای اسلامی، 1369.
5.    امام خمینی، سید روح‌الله، صحیفه امام، ج17، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، چ5، 1389.
6.    امام خمینی، سید روح‌الله، کتاب البیع، ج2، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چ4، 1410ق.
7.    بروجردى، آقا حسین، جامع أحادیث الشیعة للبروجردی، ج30، تهران: فرهنگ سبز، 1386.
8.    جوادی آملی، عبدالله، «حق و تکلیف»، فصلنامه حکومت اسلامی، ش8، 1377.
9.    حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج27، قم: مؤسسه آل‌البیت:، 1409ق.
10.    حسینی طهرانی، سید محمدحسین، ولایت‌ فقیه در حکومت اسلام، ج3، مشهد مقدس: علامه طباطبایى‏، چ2، 1427ق.
11.    حلّی، حسن بن یوسف بن مطهّر، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، ج4، قم: جامعه مدرسین، 1412ق.
12.    خامنه‎ای، سیدعلی، لزوم تشکیل هیأت اندیشه‌ورز مجلس خبرگان رهبری، در:
https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=14228
13.    خامنه‎ای، سیدعلی، بیانات در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری، 30/6/1396:
https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=14228
14.    دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، خبرگان‌ ملت، (دفتر اول)، قم: دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، 1379.
15.    شیخ انصاری، مرتضی، کتاب القضاء و الشهادات، تحقق سید علی میلانی، قم: انتشارات الحقایق، چ3، 1426ق.
16.    قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
17.    قوامی، سیدصمصام الدین، «مبانی فقهی مجلس خبرگان رهبری»، فصلنامه حکومت اسلامی، ش40، تابستان 1385.
18.    کلینى، ابوجعفر محمد بن یعقوب، الکافی، ج1و3، تهران: دارالکتب الاسلامیة، چ4، 1404ق.
19.    کعبی، عباس، تحلیل مبانی نظام جمهوری اسلامی ایران، مبتنی بر اصول قانون اساسی، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، 1394.
20.    مصاحب، غلامحسین، دائرة‌المعارف فارسی، ج3، تهران: امیرکبیر، چ3، 1381.
21.    مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج3، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌، 1368.
22.    مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، ج2، بیروت: منشورات مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1990م.
23.    منتظری، حسینعلی، دراسات فی ولایة الفقیه، ج1، قم: نشر تفکر، 1362.
24.    نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج4، بیروت: دارالإحیاء التراث العربی، 1362.
25.    هـاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ‌ فقه مطابق مذهب اهل‌ بیت، ج1، قم: مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامی، 1382.
26.    الهام، غلامحسین، «مجلس خبرگان از نظر قوانین و مقررات»: قابل ‌دسترسی در: WWW.ELHAM.IR.