1
طلبه درس خارج حوزه علمیه قم، دانشجوی کارشناسی ارشد فقه سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
2
موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی ره
چکیده
بیشینهسازی قدرت برای زیست در ساحت بین الملل از مسائل مهم دولت اسلامی است. پژوهش پیش رو با طرح این پرسش که ظرفیت فقه سیاسی در گسترش و تعمیق مرزهای راهبردی دولت اسلامی چیست، در تلاش است با توسعه مفهوم مرز و سرحدات دولت اسلامی از خط مرزی به نقطه راهبردی انگاره مرزهای راهبردی دولت اسلامی را تأسیس و در جستوجویی فقهی، گسترش و تعمیق این مرزها را پیگیری نماید تا منافع و مصالح این دولت تأمین شود. مرز، اعتباری است که با اغراض ایدئولوژیکی و استراتژیکی، انواع حوزه نفوذ دولت را به وجود میآورد. این تحقیق از لحاظ روش، توصیفی ـ تحلیلی بوده و یافتههای آن نشان میدهد مرز راهبردی بر اساس راهبرد کلان دولتها در جهت تأمین منافع فراملی شکل میگیرد؛ تقابل منفعتها و مصلحتها، حضور دولت در عمق استراتژیک خود را ضروری میسازد. احکام فقه سیاسی ظرفیت متنوعی برای گسترش و تعمیق مرزهای راهبردی دارد. تألیف قلوب و شرایط حاکم در هم کاریها و معاهدات دولت اسلامی، مهمترین این ظرفیتها محسوب میشود.
1. قرآن کریم. 2. نهجالبلاغه. 3. ابن براج، قاضی عبد العزیز، المهذب (لابن البراج)، ج1، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1406ق. 4. ابن حمزه، محمد بن علی بن حمزه، الوسیلة إلی نیل الفضیلة، قم: انتشارات کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی;، 1408ق. 5. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول9، تهران: امیرکبیر، 1382. 6. ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، ج5، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، 1371ق. 7. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج4، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، چ3، 711ق. 8. باقری کبورق، علی، کلیات و مبانی جنگ و استراتژی، تهران: مرکز نشر بین الملل، 1370. 9. برادران شرکا، حمیدرضا، تفکر استراتژیک یا برنامهریزی استراتژیک، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، ۱۳۸۶. 10. بروجردی، آقا حسین طباطبایی، تقریر بحث السید البروجردی، ج1، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1416ق. 11. ترحینی عاملی، سید محمد حسین، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، ج4، قم: دار الفقه للطباعة و النشر، چ4، 1427ق. 12. حافظنیا، محمد رضا، جغرافیای سیاسی فضای مجازی، تهران: سمت، ۱۳۹۰. 13. حافظنیا، محمد رضا، مبانی مطالعات سیاسی ـ اجتماعی، قم: کمالالملک، 1378. 14. حائری، سیدکاظم، «مالکیت شخصیتهای حقوقی»، مجله فقه اهل بیت: (فارسی)، ش21، بهار 1379. 15. حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج3و17، قم: مؤسسه آل البیت:، 1409ق. 16. علامه حلّی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، ج14، مشهد مقدس: مجمع البحوث الإسلامیة، 1412ق. 17. خامنهای، سیدعلی، بیانات در دیدار با مسؤولان نظام، 3/2/1379. 18. خامنهای، سیدعلی، دیدار اعضای مجلس خبرگان با رهبر انقلاب، 22/12/1387. 19. خامنهای، سیدعلی، بیانات در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری، 13/6/1393. 20. خامنهای، سیدعلی، بیانات در دیدار با کارگزاران نظام، 27/5/1389. 21. خلف تبریزی، محمدحسین، برهان قاطع، ج4، تهران: نیما، 1380. 22. دهقانی فیروزآبادی، سید جلال، اصول و مبانی روابط بین الملل، ج2، تهران: سمت، 1395. 23. رازی، فخرالدین محمدبن عمر، مفاتیح الغیب، ج29، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1420ق. 24. زبیدی، سیدمرتضی، تاج العَروس من جواهر القاموس، ج8، بیروت: دارالفکر، 1414ق. 25. زهیلی، وهبه، التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج، ج27، بیروت: دارالفکر، 1418ق. 26. سیروس، کاوه محمد و صبور طینت، امیرحسین، مدل مدیریت استراتژیک مبنا، تهران: انتشارات دانشگاه امیرکبیر، چ2، ۱۳۹۰. 27. شهید اول، محمد بن مکی، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، ج1و3، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ2، 1417ق. 28. شهید ثانی، زین الدین بن علی، روض الجنان فی شرح إرشاد الأذهان، ج2، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1402ق. 29. شوکانی، محمدبن علی بن محمد، فتح القدیر، ج5، بیروت: دارالکلم الطیب، 1419ق. 30. شیخ انصاری، مرتضی بن محمد امین، کتاب المکاسب (للشیخ الأنصاری، ط ـ الحدیثة)، ج1، قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، 1415ق. 31. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج5، 9و19، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417ق. 32. طریحی، فخر الدین بن محمد، مجمع البحرین، ج3، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چ3، 1375ق. 33. طوسی، ابو جعفر، محمد بن حسن، الاقتصاد الهادی إلی طریق الرشاد (للشیخ الطوسی)، تهران: انتشارات کتابخانه جامع چهلستون، 1375ق. 34. طوسی، ابو جعفر، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الإمامیة، ج2، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چ3، 1387ق. 35. علامه حلّی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، تذکرة الفقهاء (ط ـ الحدیثة)، ج17، قم: مؤسسه آل البیت:، 1414ق. 36. عمید زنجانی، عباسعلی، قواعد فقه (بخش حقوق بین الملل)، ج4، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، 1392. 37. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج3، قم: مؤسسه دارالهجرة، چ2، 1409ق. 38. مجتهدزاده، پیروز، سیاستهای مرزی و مرزهای بینالمللی، ترجمه حمیدرضا ملکمحمدی، تهران: سمت، ۱۳۸۹. 39. محقق حلّی، نجم الدین، جعفر بن حسن، المختصر النافع فی فقه الإمامیة، ج1، قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة، چ6، 1418ق. 40. محقق کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج2و3، قم: مؤسسه آل البیت:، چ2، 1414ق. 41. محمدنژاد، میرعلی و نوروزی، محمدتقی، فرهنگ استراتژی، تهران: سنا، ۱۳۷۸. 42. مصباح یزدی، محمدتقی، «اختیارات ولی فقیه در خارج از مرزها»، مجله حکومت اسلامی، ش1، پاییز 1375. 43. مطهری، مرتضی، جامعه و تاریخ، قم: صدرا، ۱۳۶۹. 44. معین، محمد، فرهنگ فارسی معین، ج1، تهران: ادنا، چ4، 1386. 45. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج4و24، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1374. 46. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج22، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چ7، 1404ق.