دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

ضرورت تبیین نظریه ولایت فقیه، مبتنی بر منظومه معرفت اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 قم:بلوار شهید کریمی،خیابان لقمان،لقمان2،پلاک14

2 عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی (نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌ها)

3 دانشیار و عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

چکیده

نظریه ولایت فقیه در حوزه معرفت اسلامی، از منظرهای گوناگون قابل تبیین است. اما نظر به این که ولایت فقیه از جمله مباحثی است که اختصاص به یک حوزه خاص نداشته و در آن دانش‌های کلام، فلسفه، فقه، اخلاق و عرفان هم پوشانی دارد و موضوعی بین رشته‌ای به شمار می‌آید، نگاه به ولایت فقیه به عنوان یک مسأله کلامی، فلسفی، فقهی یا اخلاقی و عرفانی صرف، نمی‌تواند ما را به تبیین جامعی از این نظریه رهنمون سازد. در پژوهش حاضر، در پاسخ به سؤال از تبیین نظریه ولایت فقیه، تلاش شده تا با روش استقرایی، قیاسی و تحلیلی تبیین‌های ارائه شده در مورد نظریه ولایت فقیه، در سه محور ضرورت حکومت اسلامی، ویژگی‌های حاکم اسلامی و مشروعیت حکومت اسلامی، به عنوان مسائل محوری نظریه ولایت فقیه، مورد ارزیابی قرار گرفته و ظرفیت و کاستی های آن ها ترسیم گردد و ضرورت ارائه تبیین جامعی از نظریه ولایت فقیه مبتنی بر منظومه معرفت اسلامی آشکار گردد و در پرتو چنین تبیینی؛ هم جایگاه مناسب این موضوع بنیادی روشن شده و هم از اختلاف نظرها کاسته شده و زمینه تلائم بیش‌تر دیدگاه ها فراهم خواهد شد. 

کلیدواژه‌ها


1. قرآن کریم.
2. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج9، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر، 1414ق.
3. اراکی، محسن، الولایة الالهیة و ولایة الفقیه، قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1413ق.
4. امام خمینی، سیدروح‌الله، تفسیر سوره حمد، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1367.
5. امام خمینی، سیدروح‌الله، چهل حدیث، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، 1394.
6. امام خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه نور، ج2، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1371.
7. امام خمینی، سید روح الله، کتاب البیع، ج2، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1421ق.
8. بروجردی، سیدحسین، البدر الزاهر فی صلاة الجمعة و المسافر، قم: دفتر حضرت آیةالله العظمی بروجردی، 1416ق.
9. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، ج1، قم: اسرا، 1393.
10. جوادی آملی، عبدالله، حیات حقیقی انسان در قرآن، قم: اسرا، 1394.
11. جوادی آملی، عبدالله، ولایت فقیه، ولایت فقاهت و عدالت، قم: اسرا، 1385.
12. حرّ عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعة، ج18، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1414ق.
13. خویى، سیدابوالقاسم، التنقیح فی شرح العروة الوثقى، قم: مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی، 1418ق.
14. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دارالعلم، 1412ق.
15. صافی گلپایگانی، لطف‌الله، ضرورة وجود الحکومة و الولایة للفقهاء، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
16. طباطبایی، سیدمحمدحسین، بررسی‌های اسلامی، مسأله ولایت و زعامت، ج1، قم: دفتر تبلیغات حوزه علمیه، 1387.
17. طباطبایی، سیدمحمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج12، قم: جامعه مدرسین حوزه علیمه، 1374.
18. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج1، بیروت: دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
19. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج8، تهران: مرکز الکتاب للترجمة و النشر، 1402ق.
20. مظاهری، حسین، نکته‌هایی پیرامون ولایت فقیه و حکومت دینی، اصفهان: بصائر، 1379.
21. مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، الحاشیة علی الهیات، الشرح الجدید للتجرید، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، 1377.
22. نراقی، احمد، معراج السعادة، قم: آبان، 1395.