دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

اصول و مؤلفه های نظام سازی اسلامی با تأکید بر بیانیه «گام دوم انقلاب»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با اطلاع از آسیب های الگوهای سیاسی حاکم بر غرب؛ نظام «چپ و راست مدرنیته» را که زاییده حاکمیت طاغوتی است، به شدت طرد نموده و یکی از وظایف دولت را «ایجاد نظام اداری صحیح» و «نظام اسلامی» مقرر کرده است. علی‎رغم این تصریح، جز در موارد نادر، اشاره خاصی به مؤلفه ها و اصول حاکم بر «نظام سازی اسلامی» صورت نگرفته است. اکنون با پشت سر نهادن چهار دهه تجربه و ابتنای بیانیه «گام دوم انقلاب»، بر دستاوردهای این «چله پر افتخار»، پرسش اصلی که مطرح می شود، این است که بیانیه گام دوم انقلاب، برای نظام سازی چه اصول و مؤلفه هایی را ارائه می دهد؟ با توجه به مبانی، شاکله و جهت گیری صریح قانون اساسی در خصوص حاکمیت موازین اسلامی بر همه قوانین و مقررات، مسلماً از منظر واضعان قانون اساسی و هم چنین بیانیه گام دوم، «نظام‎سازی اسلامی» دارای مؤلفه ها و اصول ارزشی برخاسته از دین است که چنین نظامی بر ارزش هایی چون آزادی، عدالت، استکبارستیزی، معنویت، عقلانیت و مردم سالاری مبتنی است که آسیب ها، راه کارها و اصول حاکم بر این ارزش ها نیز در بیانیه «گام دوم انقلاب»، به عنوان نقشه راه نظام‌سازی اسلامی تبیین شده اند. این نوشتار بر اساس روش توصیفی ـ تحلیلی و با درنظرگرفتن چشم اندازهایی به عنوان غایات «بیانیه»، به بررسی چیستی مؤلفه‌ها، اصول و راه کارهای تحقق «نظام سازی اسلامی» می پردازد.

کلیدواژه‌ها


1. قرآن کریم.
2. نهج البلاغه.
3. اراکی، محسن، فقه نظام سیاسی اسلام، ج1، قم: مجمع الفکر اسلامی، 1393.
4. خامنه‌ای، سید علی، «40 شاخصه جوان مؤمن انقلابی» در: www.Bultannews.com.
5. خامنه‌ای، سید علی، «بیانیه گام دوم انقلاب»، 1397، در: www.khamenei.ir/news.
6. خامنه‌ای، سید علی، «عقلانیت»، 1396، در: www.khamenei.ir/news.
7. خامنه‌ای، سید علی، «نظام‎سازی»، 1390، در: www.khamenei.ir/news-content?id=17222.
8. امام خمینی، سیدروح الله، صحیفه امام، ج21، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1385.
9. امام خمینی، سیدروح الله، کتاب البیع، ج2، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1421ق.
10. جوادی آملی، عبدالله، اخلاق کارگزاران در حکومت اسلامی، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء، چ3، 1396.
11. جوادی آملی، عبدالله، ادب قضا در اسلام، قم: اسراء، چ2، 1390.
12. جوادی آملی، عبدالله، جامعه در قرآن، قم: اسراء، 1389.
13. جوادی آملی، عبدالله، نسبت دین و دنیا، قم: اسراء، چ5، 1387 .
14. جوادی آملی، عبدالله، مفاتیح الحیاة، قم: اسراء، چ137، 1392.
15. رنجبر، احمد، عدالت اداری، تهران: بنیاد حقوق میزان، 1395.
16. سعیدی، مهدی، مردم‌سالاری دینی از منظر حضرت آیةالله خامنه‌ای، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1392.
17. شمس الدین، محمدمهدی، نظام حکومت و مدیریت در اسلام، ترجمه سید مرتضی آیة‌الله زاده شیرازی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1375.
18. شیخ صدوق، ابوجعفر، من لا یحضره الفقیه، ج2، 3و4، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة، الطبعة الثانیة، 1404ق.
19. عمید زنجانی، عباسعلی، حقوق اساسی، تهران: انتشارات خرسندی، 1397.
20. عمید زنجانی، عباسعلی، فقه سیاسی: مبانی حقوق عمومی در اسلام، ج7، تهران: امیرکبیر، 1384.
21. قاسم جعفر، محمد انس، الوسیط فی القانون العام، بیروت: دارالتعارف، 1994م.
22. قوامی، سید صمصام الدین، مدیریت از منظر کتاب و سنت، قم: دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، 1390.
23. کتانی، عبدالحی، نظام اداری مسلمانان در صدر اسلام، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، تهران: انتشارات سمت، 1384.
24. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح: علی اکبر غفاری، ج1، بیروت: دارالتعارف، چ4، 1401ق.
25. مصباح یزدی، محمدتقی و نوروزی، محمدجواد، مردم‌سالاری دینی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ4، 1388.
26. مصباح یزدی، محمد تقی، بحثی کوتاه پیرامون حکومت اسلامی و ولایت فقیه، تهران: سازمان تبلیغات، چ3، 1373.
27. نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج11، قم: مؤسسه آل البیت: لاحیاءالتراث، 1408ق.
28. هداوند، مهدی، اصول حقوق اداری، تهران: نشر خرسندی، 1388.
29. Calvert, Harry, British contitutional law, Back stone Press limited, 1985.
30. Jaykumar, N.K, Administrative Law, New Delhi, Prentice of India, 2005.
31. Hawke N. and Parpworth N. Introduction to Administrative law, London, Cavendish pub, 1998.
32. Longley, Diane and James Rhoda, Administrative Justice, London, Cavendish Publishing, 1999.
33. Weda, sir william and chrisopher Forsyth, Administrative Law, 8th Edition, Oxford university Press, 2000.