دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

تقویت حکومت اسلامی بر اساس مؤلفه‌های قرآنی در اندیشه سیاسی آیةالله خامنه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

جامعه انسانی به حکومت نیاز دارد. در متون اسلامی نیز بر ضرورت تشکیل حکومت اسلامی تأکید شده است. با بررسی قرآن کریم می­توان به راه­کارهای تقویت حکومت اسلامی دست یافت. هدف از این مقاله استخراج مؤلفه‌های قرآنی تأثیرگذار بر تقویت حکومت اسلامی است. تحقیق نشان می­دهد فرهنگ و مدیریت جهادی مؤلفه‌های قرآنی تأثیرگذار در تقویت حکومت اسلامی هستند که در بنیان­های فکری مقام معظم رهبری نیز جایگاه ویژه‌ای دارند.
 
سؤال اصلی مقاله این است که: «در سپهر اندیشه مقام معظم رهبری، راه­کارهای قرآنی تقویت حکومت اسلامی چیست؟».
 
 از بررسی آیات قرآن کریم و دیدگاه­های مقام معظم رهبری در می­یابیم برای تقویت حکومت اسلامی، باید به فرهنگ و مدیریت جهادی و مؤلفه‎های آن توجه شود. فرهنگ جهادی در مؤلفه­های خدامحوری، ولایت­پذیری و اخلاق‎مداری تبلور می­یابد؛ چنان­که مدیریت جهادی با مؤلفه‎های دشمن­شناسی، تعاون، خدمت­گزاری، خستگی­ناپذیری و سرعت عمل تحقق می‎یابد. این پژوهش به لحاظ نوع تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها


1. قرآن کریم.
2. نهج البلاغه.
3. آلوسی، روح المعانى، به کوشش عبدالباری، ج5، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1415ق.
4. آمدی، عبدالواحد، غررالحکم، قم: انتشارات دفتر تبلیغات، 1366.
5. ابن ابی جمهور، عوالی‏اللآلی، به کوشش عراقی، ج4، قم: سیدالشهداء، 1403ق.
6. ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، به کوشش القاضی، ج3، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1407ق.
7. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج7، بیروت: دار صادر، 1414ق.
8. ارسطو، طالیس، السیاسة، ترجمه احمد لطفی السید، مصر: الدار القومیة للطباعة و النشر، 2008م.
9. افلاطون، جمهوری، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: چاپ‌خانه خورشید، 1353.
10. پورسعید، سید مسعود و شاه‌محمدی، محمد، «طراحی الگوی جهاد علمی از دیدگاه مقام معظم رهبری(دامت‌برکاته)»، مدیریت اسلامی، ش13، 1395.
11. جعفری، محمدتقی، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج16، تهران: فرهنگ اسلامی، 1362.
12. جولیوس گولد، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه: گروهی از مترجمان، به کوشش زاهدی، تهران: مازیار، 1384.
13. خامنه‌ای، سیدعلی، حوزه و روحانیت در آئینه رهنمودهای مقام معظم رهبری، ج1، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، 1375.
14. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار با جمعی از کشاورزان، 14/10/1382.
15. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار با بسیجیان کرمانشاه، 22/7/1390.
16. خامنه‌ای، سیدعلی، سخنرانی در دیدار با مردم قم، 19/10/1394.
17. خامنه‌ای، سیدعلی، سخنرانی در دیدار با جوانان خراسان شمالی، 23/7/1391.
18. خامنه‌ای، سیدعلی، پیام نوروزی به مناسبت آغاز سال1393، 29/12/1392.
19. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار با جمعی از کشاورزان، 14/10/1382.
20. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار با مسؤولان نظام، 27/9/1395.
21. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار با رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت، 6/6/1392.
22. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در آغاز درس خارج فقه، 20/6/1373.
23. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار با شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر تهران، 23/10/1392.
24. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار رؤسای دانشگاه‌ها، پژوهش‌گاه‌ها، مراکز رشد پارک‎های علم و فناوری، 20/8/1394.
25. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار با رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت، 6/6/1385.
26. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در مراسم بیعت فضلا و طلاب حوزه علمیه مشهد، 20/4/1368.
27. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار با بسیجیان استان قم، 2/8/1389.
28. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار جمعی از بسیجیان، 5/9/1376.
29. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در حرم مطهر رضوی7، 1/1/1390.
30. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار با مردم پاکدشت، 10/11/1383.
31. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار جمعی از اساتید دانشگاه، 29/3/1395.
32. خامنه‌ای، سیدعلی، دیدار شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر تهران، 23/10/1392.
33. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار با مردم آذربایجان شرقی، 29/11/1396.
34. خامنه‌ای، سیدعلی، سخنرانی در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهری رضوی7، 1/1/1396.
35. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار با دانشجویان، 11/4/1393
36. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان، 12/4/1395.
37. دهخدا، علی اکبر و دیگران، لغت نامه، ج1و24، تهران: مؤسسه لغت نامه و دانشگاه تهران، 1373.
38. راغب اصفهانی، مفردات، به کوشش صفوان داودی، دمشق: دار القلم، 1412ق.
39. رفیق العجم، مصطلحات التصوف الاسلامی، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون، 1999م.
40. روح‌الامینی، محمود، زمینه فرهنگ شناسی: تالیفی در انسان شناسی فرهنگی و مردم شناسی، تهران: عطار، 1368.
41. روحانی، سید محمد صادق، فقه الصادق7، ج13، قم: دار الکتاب، 1413ق.
42. سمهودی، علی‌ بن عبدالله، وفاءالوفاء باخبار دارالمصطفی، ج1، شعبه عربستان: مؤسسة الفرقان، 1422ق.
43. شعیری، محمد بن محمد، جامع الأخبار، قم: انتشارات رضی، 1363.
44. شهید ثانی، زین الدین جبعی عاملی، الروضة البهیّة فى‏ شرح‏ اللمعة الدمشقیة، ج2، قم: مکتبة الداورى، 1410ق.
45. صالحی شامی، محمد بن یوسف، سبل‌الهدی، تحقیق عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، ج3، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1414ق.
46. صدوق، الامالی، قم: البعثة، 1417ق.
47. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج1و5، قم: انتشارات اسلامی، 1417ق.
48. طبرسی، مجمع البیان، به کوشش گروهی از علماء، ج3، بیروت: اعلمی، 1415ق.
49. طریحی، فخر الدین محمد بن علی، مجمع البحرین، به کوشش الحسینی، ج4، تهران: انتشارات مرتضویة، 1362.
50. فرهی، علی، سنجقی، محمدابراهیم؛ سلطانی، محمدرضا و محمدیان، یدالله؛ «طراحی الگوی فرهنگ جهادی یکی از نهادهای انقلاب اسلامی»، پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، ش24، 1395.
51. قرشی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج2، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1371.
52. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، به کوشش غفاری، ج1و5، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1367.
53. گرگانی، تقی، «نقش‌ها، وظایف و ویژگی‌های مدیر در آیینه مدیریت قرآن با نگرشی بر جزءهای 7 تا 9 قرآن کریم و تأسی از نهج البلاغه»، فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، ش7، 1390.
54. متقی هندی، علاءالدین علی بن حسام الدین بن قاضی، کنز العمال، به کوشش السقاء، ج4، بیروت: الرسالة، 1401ق.
55. مجلسى، محمدباقر، بحارالانوار، ج65، 67، 70، 71، 72، 74و75، بیروت: دار احیاء التراث العربى، 1403ق.
56. محمودی بختیاری، علیقلی، زمینه فرهنگ و تمدن ایران، تهران: پاژنگ، ۱۳۶۸.
57. مشکینی، علی، مصطلحات الفقه، قم: الهادی، 1379.
58. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج3، تهران: انتشارات صدرا، 1382.
59. معین، محمد، فرهنگ معین، ج1و2، تهران: کتاب راه نو، 1381.
60. مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج4و14، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1375.
61. موسوی شفتی، اسدالله بن محمدباقر، الامامة، اصفهان: مکتبة مسجد سید اصفهان، 1411ق.
62. میبدی، رشیدالدین احمد بن ابی سعد، کشف الأسرار و عدة الأبرار، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1371.
63. نجفی، جواهر الکلام، به کوشش قوچانی و دیگران، ج21، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1362.
64. نراقى، احمد بن محمد، معراج السعادة‏، قم: انتشارات هجرت، 1387.
65. همتی، همایون، سنت و سیاست در اسلام، تهران: انتشارات آوای نور، 1373.