1
استادیار گروه حقوق دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی(ره)
2
استادیار گروه حقوق دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی (ره)
3
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی
چکیده
هر جامعه ای جهت رسیدن به اهداف خود نیازمند استقلال سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است. از جمله عوامل تحقق استقلال کشور، خودکفایی در رفع نیازهای اولیه مردم است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، رهبر کبیر انقلاب امام خمینی1 و در ادامه مقام معظم رهبری حضرت آیةالله خامنهای بیشترین تأکید بر مسأله خودکفایی در مسائل اقتصادی را مطرح کردهاند. در سالهای اخیر نیز تأکیدات و تلاشهای زیادی در حمایت از تولیدات داخلی، در راستای تحقق استقلال کشور مطرح شده است. پژوهش حاضر در راستای تحقق استقلال سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، مبانی فقهی حمایت از تولیدات ایرانی (داخلی) را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و براساس قواعد فقهی؛ قاعده نفی سبیل، قاعده حفظ نظام، قاعده لاضرر، قاعده لزوم اعداد و ارهاب، قاعده حکم حکومتی، قاعده اهم و مهم، نظریه وجوب حمایت و استفاده از کالای ایرانی (داخلی) را مطرح نموده است.
1. قرآن کریم. 2. نهج البلاغه. 3. ابن ادریس حلی، محمدبناحمد، السرائر الحاوی التحریر الفتاوی، ج2، قم: مؤسسه نشر اسلامی، چ2، 1410ق. 4. ابن هشام، عبدالملک، سیرة النبویة، مصحح: ابراهیم آبیاری، ج1، بیروت: دارالمعرفة، بیتا. 5. اصفهانی، محمدحسین، الاجارة، قم: دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1409ق. 6. امام خمینی، سید روح اللّه، استفتائات، ج3، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1422ق. 7. امام خمینی، سید روح اللّه، الرسائل، قم: مؤسسه اسماعیلیان، ۱۳۴۳. 8. امام خمینی، سید روح اللّه، تهذیب الأصول، ج3، قم: انتشارات اسماعیلیان، 1382ق. 9. امام خمینی، سید روح اللّه، کتاب البیع، ج2، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، ۱۴۲۱ق. 10. امام خمینی، سید روح اللّه، ولایت فقیه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، چ2، 1381. 11. انصاری، مرتضی بن محمد امین، المکاسب(ط– الحدیثة)، ج3، قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، ۱۴۱۵ق. 12. انصاری، مرتضی بن محمد امین، فرائد الاصول، ج2، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، 1416ق. 13. باقیزاده، محمدجواد و امیدیفرد، عبدالله، «ضرورت حفظ نظام و منع اختلال در آن در فقه امامیه»، فصلنامه شیعه شناسی، سال دوازدهم، ش47، پاییز 1393. 14. بخاری الجعفی، محمد بن إسماعیل أبو عبدالله، صحیح البخاری، ج2، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، ۱۴۰۱ق. 15. بیهقی، ابوبکر احمد بن حسین، دلائل النبوة، محقق: عبدالمعطی قلعجی، ج2، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1405ق. 16. پایگاه اطلاع رسانی حوزه، مقاله «حمایت از تولید ملی در سیره مفاخر ایران»، گنجینه معارف، تاریخ انتشار: 16/2/1391: https://hawzah.net/fa/Article/View/92858/. 17. تسخیری، محمد علی، حول الدستور الاسلامی فی مواده العامة، قم: مجمع جهانی اهل بیت:، چ2، 1417ق. 18. حر عاملى، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، ج16، 26و27، قم: مؤسسه آل البیت:، 1409ق. 19. خامنهای، سیدعلی، بیانات در دیدار مسؤولان نظام، 25/3/1395. 20. خویی، سیدابوالقاسم، صراط النجاة(المحشّی للخوئی)، ج1، قم: مکتب نشر المنتخب، 1416ق. 21. دهخدا، علی اکبر، لغتنامه دهخدا، ج6، تهران: دانشگاه تهران، 1377. 22. زنگنه شهرکی، جعفر، «قاعده «نفی سبیل» در آرای فقهی و مواضع سیاسی صاحب عروه»، فصلنامه فقه، ش۷۳، ۱۳۹۱. 23. شریعتی، روح الله، قواعد فقه سیاسی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1378. 24. صدوق، محمدبن علی، من لا یحضره الفقیه، ج3، قم: انتشارات جامعه مدرسین، 1413ق. 25. طباطبایی، سید محمد حسین، بررسیهای اسلامی، به کوشش هادی خسروشاهی، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1388. 26. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج1و2، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق. 27. علیدوست، ابوالقاسم، فقه و مصلحت، قم: فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1388. 28. علیدوست، ابوالقاسم، قاعده نفی سبیل، مقالات و بررسیها، دفتر 76 (3) فقه، پاییز و زمستان 83، ص231-253. 29. عمید زنجانى، عباسعلى، فقه سیاسى، ج1، تهران: انتشارات امیر کبیر، چ4، 1421ق. 30. فیروزآبادی، مرتضی، «گروه دیدگاه، حوزه اقتصاد و حقوق»، خبرگزاری فارس، 3/1/1397: https://www.farsnews.com/news/13970102000847/. 31. کاظمی خراسانی، محمدعلی(مقرر)، فوائد الاصول، ج1، قم: نشر اسلامی، 1387. 32. کلینى، ابو جعفر، محمد بن یعقوب، الکافی(ط- الإسلامیة)، ج5، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1407ق. 33. کلانتری، علی اکبر، حکم ثانوی در تشریع اسلامی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1378. 34. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار، ج104، بیجا: مؤسسة الوفاء، 1410ق. 35. محقق داماد، سید مصطفى، قواعد فقه (محقق داماد)، ج1و4، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى، چ12، 1406ق. 36. محمدی، کیمیا و همکاران، «قاعده نفی سبیل در اندیشه اسلامی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، ش۳۶، ۱۳۹۳. 37. مطهری، مرتضی، نظری به نظام اقتصادی اسلام، تهران: صدرا، بی-تا(الف). 38. مطهری، مرتضی، اسلام و مقضیات زمان، تهران: صدرا، بیتا(ب). 39. معین، محمد، فرهنگ معین (فارسی)، تهران: نشر زرین، چ3، 1386. 40. مقریزی، تقی الدین احمد بن علی، امتاع الاسماع، ج1، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1420ق. 41. مکارم شیرازى، ناصر، تعزیر و گستره آن، قم: انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی طالب7، 1425ق. 42. موسوی بجنوردی، سید حسن بن آقا بزرگ، القواعد الفقهیة، ج1، قم: نشر الهادی، ۱۴۱۹ق. 43. نائینی، میرزامحمدحسین، تنبیه الامة و تنزیه الملة، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1424ق. 44. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الإسلام، ج21، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چ7، 1404ق. 45. نراقى، مولى احمد بن محمد مهدى، عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1417ق.