دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

تحلیل مبانی فقهی شناسایی و اجرای آرای قضایی دادگاه های خارجی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

1 دانش آموخته حوزه علمیه

2 دکتری فقه و حقوق جزا

3 استادیار جامعة المصطفی العالمیه

4 استاد حوزه و دانشگاه

چکیده

به دنبال توسعه ارتباطات جهانی، روابط حقوقی بین اشخاص در عرصه بین الملل نیز در حال گسترش است. همین موضوع سبب ظهور مسائلی می­شود که علاوه بر بعد حقوقی داخلی، ابعاد بین المللی نیز به خود گیرد. آیا از منظر فقه امامیه امکان پذیرش احکامی که در محاکم کشورهای مختلف بخصوص کشورهای اسلامی صادر می­شود، وجود دارد یا خیر؟
در این مقاله معتقدیم که در قوانین فقه امامیه، در خصوص احوال شخصیه، پذیرش احکام دیگر کشورهای اسلامی امکان­پذیر است. اما در خصوص سایر کشورهای غیر اسلامی قواعدی همچون قاعده الزام، می­تواند راهگشای پذیرش احکام دادگاه­های کشورهای اسلامی و غیر اسلامی را فراهم سازد. بدیهی است پذیرش مذکور به نحو حکم اولیه بوده و با استفاده از قوانینی همچون «المؤمنون عند شروطهم» و نیز «مصلحتی» که حاکم شرع تشخیص می­دهد، مجال وسیع­تری به نحو احکام ثانویه در این زمینه فراهم می­شود.
 

کلیدواژه‌ها


 

          1.     قرآن کریم.

          2.     امام خمینى، سید روح الله، تحریر الوسیلة، ج2، قم: دارالعلم، بی­تا.

          3.     ایروانی محمد باقر، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، ج2، قم: دارالفقه، چ3، 1426ق.

          4.     جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش، چ2، 1368.

          5.     جعفری، محمد تقی، رسائل فقهى، تهران: کرامت، 1419ق.‌

          6.     حر عاملى، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة‌، ج18، 26و27، قم: مؤسسه آل البیت:، 1409ق.

          7.     حمیری، عبدالله، قرب الاسناد، قم: مؤسسه آل البیت: لاحیاء التراث ، 1413ق.

          8.     حمیری المعافری، عبدالملک بن هشام، السیرة النبویة، تحقیق مصطفی السقا و ابراهیم الأبیاری و عبدالحفیظ شلبی، بیروت: دارالمعرفة، بی­تا.

          9.     خویی، سید ابوالقاسم، تکملة المنهاج، ج1، قم: نشر مدینة العلم، چ28، 1410ق.

       10.     دشتی اردکانی، محمدرضا، «عصر حقوق واحد؛گذری بر حقوق اتحادیه اروپا»، نشریه کانون، ش99، آذر 1389.

       11.     رحمانی، محمد، «قاعدة نفی السبیل منهج فی الاستقلال و مقاومة الهیمنة»‌، مجله فقه اهل بیت:، ش82، 1394.

       12.     سبحانی، جعفر، الوسیط فی اصول الفقه، قم: مؤسسه امام صادق7، چ4، 1388.

       13.     سعدی، ابوحبیب، القاموس الفقهی: لغة و اصطلاحا، دمشق: دارالفکر، 1998م-1419ق.

       14.     صدوق، محمد بن علی بن بابویه، من لا یحضره الفقیه، ج4، قم: انتشارات اسلامی، چ2، 1413ق.

       15.     صفایی، سیدحسن، قواعد عمومی قراردادها، تهران: نشر میزان، 1382.

       16.     طاهری، حبیب الله، حقوق مدنی، ج1، قم: دفتر انتشارات اسلامى، چ6، 1386.

       17.     طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن‌، المبسوط فی فقه الامامیة، محقق: سیدمحمدتقی کشفی، ج3، تهران: مکتبة المرتضویة، چ3، 1387ق.

       18.     عبد الرحمان، محمود‌، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، ج2، قاهرة: دارالفضیلة، بی­تا.

       19.     علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر، ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، ج2، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1410ق.

       20.     ---------------------------، نهایة الاحکام فی معرفة الاحکام، ج1، قم: مؤسسه آل البیت:، 1419ق.

       21.     عمید زنجانی، عباسعلی و کرمی، حامد، «ماهیت سرزمین در فقه امامیه»، نشریه حقوق اسلامی، ش27، زمستان 1389.

       22.     فاضل موحدی کرمانی، محمد، تقیه مداراتی، قم: گروه ارشاد حجاج ایرانی (امر به معروف)، 1365.

       23.     کاشف الغطاء، جعفر بن خضر، کشف الغطاء، ج4، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1422ق.

       24.     کلانترى، علی­اکبر، «دارالاسلام و دارالحرب و آثار ویژه آن»، مجله فقه، ش10، زمستان 1375.

       25.     مطهری، مرتضی، مجموعه آثار شهید مطهری، ج15، تهران: انتشارات صدرا، 1383.

       26.     مغنیه، محمد جواد، فقه الامام الصادق7، ج5، قم: انصاریان، چ2، 1421ق.

       27.     مکارم شیرازى، ناصر‌، القواعد الفقهیة‌، ج2، قم: مدرسه امام امیر المؤمنین7، چ3، 1411ق.

       28.     موسوی بجنوردى، سید حسن بن آقا بزرگ، القواعد الفقهیة‌، مصحح: مهدى مهریزى و محمد حسن درایتى، ج3، قم: نشر الهادی‌، 1419ق‌.

       29.     موسوی بجنوردى، سید محمد بن حسن، القواعد الفقهیة، ج1، تهران: مؤسسه عروج‌، 1401ق.

       30.     نجفى، محمد حسن‌، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام‌، مصحح: عباس قوچانى و على آخوندى، ج1و21، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1404ق.

       31.     هاشمی شاهرودی، سیدمحمود، با همکاری جمعى از پژوهشگران، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت:، ج3، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت:، 1426ق.

       32.          یزدی، سیدمحمد کاظم، تکملة العروة الوثقی، ج2، قم: داوری، 1414ق.