دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

اصل 113 و مسؤولیت اجرای قانون اساسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

یکی از اصول چالشی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اصل113 است. در این اصل، سه شأن و وظیفه برای رئیس جمهور در نظر گرفته شده است: 1. عالی‌ترین مقام رسمی کشور پس از مقام رهبری. 2. ریاست قوه مجریه. 3. مسؤول اجرای قانون اساسی. این مقاله در صدد بررسی شأن سوم است.
سؤال اصلی، عبارت است از قلمرو و محدودة مسؤولیت اجرای قانون اساسی توسط رئیس جمهور در اصل 113 چیست؟
در پاسخ به این سؤال، حداقل سه فرضیه قابل تصور است:
• مسؤولیت اجرای قانون اساسی مربوط به تمام اصول قانون اساسی است؛ یعنی رئیس جمهور حق نظارت بر تمامی نهادها و ارکان حکومتی را دارد.
• مسؤولیت اجراء محدود به سه قوه است؛ یعنی رئیس جمهور از باب مسؤولیت اجرای قانون اساسی، حق نظارت بر سه قوه را دارد.
• مسؤولیت اجراء معطوف به حوزه اختیارات رئیس جمهور به عنوان رئیس قوه مجریه فقط در همین قوه است.
از نظر نویسنده، مسؤولیت اجرای قانون اساسی، منحصر در قوة مجریه به معنای خاص است. محقق با بررسی و نقد دو فرضیه نخست، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی نظر خود را در محک آزمون و نتیجه قرار داده است.

کلیدواژه‌ها


1. جوان آراسته، حسین، گزینش رهبر و نظارت بر او در نظام جمهوری اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1388.
2. صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج2، تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، 1364.
3. صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج2، تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی، اداره کل تبلیغات و انتشارات، 1368.
4. عمید زنجانی، عباسعلی، حقوق اساسی تطبیقی، تهران: نشر میزان، 1384.
5. ---------------، فقه سیاسی، (حقوق اساسی و مبانی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران)، تهران: امیرکبیر، چ3، 1373.
6. غمامی، سیدمهدی، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مرکز نشر اسناد انقلاب اسلامی، 1390.
7. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تدوین جهانگیر منصور، تهران: نشر دوران، چ51، 1386.
8. مجموعه اسناد و مدارک درباره قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، بی جا، بی تا.
9. مدنی، جلال الدین، حقوق اساسی در جمهوری اسلامی ایران، ج5، تهران: سروش، 1369.
10. معین فرد، محمدرضا، سیر تدوین و تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1385.
11. مهرپور، حسین، مجموعه نظریات شورای نگهبان، ج3، تهران: کیهان، 1371.
12. ----------، رئیس جمهور و مسؤولیت اجرای قانون اساسی، ج1و2، تهران: انتشارات اطلاعات، چ2، 1385.
13. نظرپور، مهدی، آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قم: دفتر نشر معارف، 1387.
14. هاشمی، سیدمحمد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج2، تهران: دادگستری، چ4، 1379.
15. Code constitutionneledefrance:Libraire de la courde cassation paris, 1994.
16. http://www.irdc.ir/fa/content/7107.