دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

چیستی فتنه تکفیر و حکم فقهی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد حوزه و عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب

چکیده

پژوهش پیش رو در باره فتنه تکفیر است که از مهمترین مسائل روز جهان اسلام به شمار می آید. باکمال تأسف، دشمنان اسلام با استفاده از عدم بصیرت گروهی از مسلمانان، حرکت جهادی آنان را که باید علیه کفر و صهیونیست بکارگرفته می شد، به خود مسلمانان بازگردانده و به خوبی در جهت اهداف پلید خویش مدیریت و هدایت می کنند. ازاین رو، تکفیر را که مسأله ای برون-دینی است، به درون دین و میان خود مسلمانان کشاندند و آن را تبدیل به یک فتنه بزرگ کردند. این پژوهش با بهره گیری از متون دینی و فقهی مذاهب اسلامی (اعم از شیعه و اهل سنت)، افزون بر چیستی فتنه تکفیر، نظر صحیح فقهی را درباره کسانی که این فتنه را رهبری و یا در آن نقش دارند تبیین می کند و وظایف مهم سایر مسلمانان را در قبال این گروه مشخص می نماید، اگر مسلمانان با فتنه تکفیر روبرو شدند، فقه چه راه کارهایی برای جلوگیری و یا هدایت آن در مسیر صحیح، ارائه داده است تا امت اسلامی از خطرهای سهمگین آن در امان بمانند.

کلیدواژه‌ها


1. قرآن کریم.
2. نهج البلاغه.
3. صحیفة سجادیه.
4. ابن ابی شیبة، عبدالله بن محمدبن ابی شیبة، المصنف ،  تحقیق کمال یوسف الحوت، ج6، الریاض: مکتبة الرشد، 1409ق.
5. ابن حزم ، ابی محمدبن علی بن احمدبن سعید ، المحلی ، ج11، بیروت: لجنة احیاء التراث العربی ، دار الآفاق الجدیدة ، بی تا.
6. ابن طاووس، علی بن موسی ، الطرائف فی معرفة المذاهب، ج2، قم: نشر خیام، 1400ق.
7. ابن عابدین، محمدامین بن عمربن عبدالعزیز، ردالمحتار علی الدرالمختار، حاشیة ابن عابدین ، تحقیق عبدالمجید طعمه حلبی ، ج6، بیروت: دارالمعرفة ، 1428ق.
8. ابن عبدالبر ، یوسف بن عبدالله ، التمهید لما فی الموطأ ، ج23، المغرب: وزارة الوقاف والشؤون الاسلامیة، 1387ق. 
9. ابن فارس، احمدبن فارس بن زکریا، معجم مقاییس اللغة، تحقیق عبدالسلام محمدهارون، ج4، قاهره: دار احیاء الکتب العربیة، 1369.
10. ابن قدامه، ابی محمدعبدالله بن احمد، المغنی و الشرح الکبیر علی متن المقنع، ج10، بیروت: دارالفکر، 1404ق.
11. ادریسی، عبدالواحد، فقه الفتن، ریاض: مکتبة دارالمنهاج، 1431ق.
12. بخاری ، محمدبن اسماعیل، الصحیح الجامع السنن ، تحقیق مصطفی دیب البغا، ج1، یمامه: دار ابن کثیر، 1407ق.
13. بیهقی، احمدبن الحسین بن علی بن موسی ، السنن الکبری ، تحقیق محمدبن عبدالقادرعطا، ج8، مکة المکرمة: مکتبة دارالباز، 1414ق.
14. حر عاملی، محمدبن حسن ، وسائل الشیعة الی مسائل الشریعة ، ج11، 12و15، قم: مؤسسة آل بیت:، 1409ق.
15. حقانی دهلوی، عبدالحق، عقائد الاسلام، کراچی: اداره اسلامیات، 1988ق.
16. حلی ، نجم الدین جعفربن الحسن بن یحیی بن سعیدالحل، شرائع الاسلام ، طهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة، 1377.
17. خامنه ای، سیدعلی، پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری، 1393و1395.
18. خویی ، سیدابوالقاسم، منهاج الصالحین مع فتاوی حسین وحید الخراسانی، ج2، قم: مدرسه امام محمدباقر7، 1432ق.
19. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، المفردات، قم: نشر اسماعیلیان ، بی تا،
20. رجبی، حسین، شیوه های تعامل و همزیستی بین پیروان مذاهب، قم: آثار نفیس، 1388.
21. زمخشری، جارالله محمودبن عمر، اساس البلاغة ، تحقیق عبدالرحیم محمود، بوستان کتاب، بی تا .
22. سبزواری، السید عبدالاعلی الموسوی، مهذب الاحکام ، قم: دارالتفسیر، 1430ق. 
23. شافعی ، محمدبن ادریس ، الام ، ج4، بیروت: دارالمعرفة ، 1393 ق.
24. طبرانی، ابوالقاسم احمدبن ایوب، معجم الکبیر، ج23، موصل: نشر مکتبة الزهراء، بی تا.
25. طوسی ، ابوجعفرمحمدبن حسن، الأمالی ، قم: دارالثقافة، 1414ق.
26. --------------------، النهایة ، قم: قدس محمدی ، بی تا .
27. فیومی، احمدبن محمدبن مقری، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم: منشورات الرضی، بی تا.
28. کلینی ، محمدبن یعقوب، اصول کافی ، ج2، طهران: دارالکتب الاسلامیة، 1407 ق. 
29. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج22و47، بیروت: مؤسسة الوفاء، الطبعة الثانیة، 1403ق.
30. مروارید، علی اصغر، سلسلة الینابیع الفقهیة (الجهاد ) ، بیروت: موسسة فقه الشیعة ، الدار الاسلام ، 1410ق.
31. مسلم، نیشابوری، الصحیح، تحقیق فؤاحد عبدالباقی، ج1، بیروت: احیاء التراث، بی تا. 
32. مفید، محمدبن نعمان، اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، تعلیق شیخ فضل الله زنجانی، بی نا، بی تا.
33. منتظری ، حسینعلی، دراسات فی ولایة الفقیه، ج1، بی جا: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیة، الطبعة الثانیة، 1409ق.
34. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح الشرائع ، ج21، بیروت: دار احیاء التراث العربی ، الطبعة السابعة، 1981م.
35. نووی، یحیی بن شرف بن حزم، روضة الطالبین و عمدة المفتین ، ج10، بیروت: المکتب الاسلامی ، 1405 ق.
36. --------------------، صحیح مسلم بشرح النووی ، بیروت:  دارالفکر للطباعة والنشر، بی تا.
37. هیثمی، ابوالحسن علی بن ابی بکر، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج7، بیروت: ناشردارالریان، دارالکتب العربی، 1407ق.
38. یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج1، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، چ2، 1409ق.