دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

اسلام سیاسی، ایدئولوژی انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری انقلاب اسلامی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

2 عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

چکیده

تاریخ معاصر ایران شاهد حضور ایدئولوژی‎های سیاسی مختلف از جمله لیبرالیسم، سوسیالیسم و ناسیونالیسم در کنار اسلام بوده است. در این نوشتار با اشاره به ایدئولوژی‎های رقیب، به اسلام به عنوان ایدئولوژی انقلاب اسلامی و دلایل توفیق آن در کامیابی انقلاب اسلامی پرداخته شده است. وجه مشترک ایدئولوژی‎های مذکور، غیر بومی، وارداتی، مقلدانه و عدم تجانس فکری و فرهنگی آنها با فرهنگ دینی مردم ایران بوده است و ناکامی آنها نیز ناشی از عدم سنخیت و تجانس‎شان با فرهنگ دینی می‎باشد. تفکر و اندیشه اسلام، علی‎رغم افت و خیزها در طول تاریخ، به دلیل داشتن آموزه‎های تحول‎آفرین و الهام‎بخش، مثل رهبری و ولایت فقهای شیعه در عصر غیبت، غیر مشروع‎دانستن حکومت‎های جائر و نیز تجانس اندیشه سیاسی تشیع با فرهنگ دینی و ملی مردم ایران، مؤثرترین ایدئولوژی در تحولات تاریخ معاصر ایران بویژه انقلاب اسلامی گردید. 

کلیدواژه‌ها


1. قرآن کریم.
2. نهج البلاغه.
3. آر.کدی، نیکی، ریشه‌های انقلاب ایران، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1375.
4. اخوان‌منفرد، حمیدرضا، ایدئولوژی انقلاب، تهران: پژوهشکده امام خمینی; و انقلاب اسلامی، 1381.
5. اسکاچ‎پل، تدا، دولت‌ها و انقلاب‌های اجتماعی، ترجمة سید مجید روئین‌تن، تهران: سروش، 1376.
6. الگار، حامد، انقلاب اسلامی در ایران، ترجمه مرتضی اسعدی و حسین چیذری، تهران: انتشارات قلم، 1360.
7. امام خمینی، سیدروح‌الله، حکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی، (تبیان، دفتر چهل و پنجم)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1384.
8. ----------------، شؤون و اختیارات ولی فقیه، ترجمة مبحث ولایت فقیه از کتاب البیع، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1369.
9. ----------------، ولایت فقیه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1385.
10. ----------------، صحیفه نور، ج1، 2، 3، 5، 6، 8، 10و21، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1372.
11. بریجانیان، ماری، فرهنگ اصطلاحات فلسفه و علوم اجتماعی، ویراسته بهاءالدین خرمشاهی، ج1، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1371.
12. برینتون، کرین، کلبد شکافی چهار انقلاب، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: نشر سیمرغ، چ6، 1376.
13. بشیریه، حسین، انقلاب و بسیج اجتماعی، تهران: دانشگاه تهران، چ2، 1374.
14. تاجیک، محمدرضا، «غیریت، هویت و انقلاب، شکل‌گیری گفتمان انقلابی در ایران»، متین، ش1، زمستان 1379.
15. جانسون، چالمرز، تحول انقلابی، ترجمه حمید الیاسی، تهران: امیر کبیر، 1363.
16. خلیل‎زاد، زلمای، «دنیاگرایی، صنعتی‎شدن و جمهوری اسلامی»، ترجمه عباس کشاورز شکری، متین، ش2، بهار1378.
17. سعید، بابی، هراس بنیادین، ترجمه غلامرضا جمشیدی‌ها و موسی عنبری، تهران: دانشگاه تهران، 1379.
18. شریعتی، علی، خودسازی انقلابی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1361.
19. عنایت، حمید، «انقلاب اسلامی، مذهب در قالب ایدئولوژی سیاسی»، ترجمه و تلخیص امیر سعید الهی، فصلنامه اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، ش138-137، بهمن و اسفند1377.
20. فارسی، جلال‌الدین، انقلاب تکاملی اسلام، تهران: آسیا، 1357.
21. فردوست، حسین، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج1، تهران: اطلاعات، چ8، 1374.
22. کاتوزیان، ناصر، گذری بر انقلاب ایران، تهران: دانشگاه تهران، 1360.
23. کارتر، جیمی، 444روز، ترجمه احمد باقری، تهران: هفته، 1361.
24. مطهری، مرتضی، بررسی اجمالی نهضت‎های اسلامی در صد ساله اخیر، تهران: صدرا، چ6، 1365.