از آنجا که انسان فطرتاً طالب سعادت است و یکی از عوامل مهم وصول به سعادت، اقتدا به الگوهاست، خداوند پیامبران را به عنوان الگو و مدیر جامعه فرستاد که سرآمد آنان رسول گرامی اسلام9 است. وی تحت اشراف فرشته قدرتمند و امین حرکت کرد و با رفتار برخاسته از عصمت توانست در مدتی کوتاه جهان پیرامون خود را دگرگون سازد و در تمام عرصههای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بر ایدئولوژیها و نظامهای شرق و غرب آن روز غلبه نماید. این مقاله سعی دارد شاخصههای حکومت نظاممند پیامبر9 را با روش توصیف مفاهیم و تحلیل موضوع بیان نماید. این تحقیق حرکتی در راستای استخراج خط مشی پیامبر گرامی اسلام است؛ با این دستاورد که راز پیروزی وی بر فرهنگ جاهلی، نظاممندی حکومت ایشان بوده است. آن بزرگوار در دوره 13 ساله حضور در مکه، متوجه مسائل فرهنگی و فردسازی بودند، اما پس از حضور 10 ساله در مدینه و تشکیل نظام ولاییمحور، فعالیتهای سیاسی ـ اجتماعی ایشان جامعهسازی بوده و نگاهی کلنگر به همۀ ابعاد جامعه داشته است. شاخصههای نظاممندی یا سیستمی، طبق نظر کارشناسان و آگاهان علم مدیریت عبارت است از تعادلگرایی، تحولگرایی، نوآوری، نظم و نظامگرایی و کارآیی که با دقت در سیره رسول گرامی اسلام9 موارد فوق قابل مشاهده است و این تحقیق نمونههایی از شاخصهها را که نقش الگویی برای ما دارد، بیان کرده است.
2. نهج البلاغه. 3. ابن هشام، محمد، سیرة النبویة، ج3و4، تهران: انتشارات بیتا، 1412ق. 4. احمدی میانجی، علی، مکاتیب الرسول، ج1، قم: یس، 1363. 5. امام خمینی، سید روح الله، صحیفه نور، ج10و20، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،. 6. -----------------، تحریر الوسیلة، ج2، قم: انتشارات جامعه مدرسین، 1375. 7. پژوهشکده تحقیقات اسلامی، نظام سیاسی اسلام، قم: آموزش عقیدتی سیاسی در سپاه، چ4، 1387. 8. جاسبی، عبدالله، اصول و مبانی مدیریت، تهران: انتشارت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، چ6، 1373. 9. جمعی از نویسندگان، «نوسازی و تحول»، مجله حوزه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1389. 10. جندی، انور، اسلام و جهان معاصر، ترجمه حمیدرضا آژیر، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1371. 11. رضائیان، علی، اصول مدیریت، تهران: انتشارات سمت، چ6، 1369. 12. ---------، تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم، تهران: انتشارات سمت، 1380. 13. زارعی متین، حسن، مبانی سازمان و مدیریت و رویکرد اقتضایی، تهران: دانشگاه تهران، 1380. 14. صدر، سید محمد باقر، اقتصادنا، تحقیق عبد الحکیم ضیاء، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1417ق. 15. طباطبایی، سید محمد حسین و دیگران، بحث دربارۀ مرجعیت و روحانیت، قم: دارالتبلیغ، 1355. 16. --------------------، بررسیهای اسلامی، قم: بوستان کتاب، 1387. 17. طبرسی، فضل بن حسن، مکارم الاخلاق، قم: انتشارات شریف رضی، 1412ق. 18. طوسی، محمد بن حسن، امالی، قم: انتشارات دارالثقافة، 1414ق. 19. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج3، تهران: دارالکتب الاسلامیة، 1381. 20. ----------------، روضه کافی، ج8، تهران: دارالکتب الاسلامیة، 1381. 21. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج16و56، بیروت: مؤسسة الوفاء، 1404ق. 22. مصطفوی، سید محمد کاظم، القواعد، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، 1417ق. 23. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج1، تهران: انتشارات صدرا، 1368. 24. -----------، انسان بر آستان دین، خلاصه آثار، تهران: دانشگاه امام صادق7، چ4، 1382. 25. معین، محمد، فرهنگ معین، ج1، تهران: نشر شهرزاد، 1389. 26. مغنیه، محمدجواد، الاسلام بنظرة عصریة، بیروت: دارالثقافة، 1424ق. 27. موثقی، سید احمد، جنبشهای اسلامی معاصر، تهران: انتشارات سمت، 1374. 28. نوری، یحیی، اسلام و جاهلیت، تهران: مجمع مطالعات و تحقیقات اسلامی، 1364. 29. واسطی، عبد الحمید، نگرش سیستمی به دین، مشهد: مؤسسه مطالعات راهبردی علم و معارف اسلام، 1388. 30. واقدی، ابن سعد کاتب، المغازی، ج2، قم: اسماعیلیان، بیتا.