2
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی و عضو مجلس خبرگان رهبری
چکیده
قانونگذاریهمواره از موضوعات مهم علوم سیاسی بوده و اخیراً در نظریه حقوقی و حقوق عمومی نیز بدان توجه شده است. این موضوع در فقه و اصول اسلامی یا همان نظریه حقوقی اسلامی از اهمیتزیادیبرخوردار است و از لحاظ عملی نیزدر حکومت اسلامی دارای آثار بسیاریمیباشد. بحث این مقاله جستجو در نظرات برخی فقیهان معاصر برای کشفو تنقیحنظریهای فقهی در موضوع قانونگذاری است کهمیتواند متناظری برای نظریه قانونگذاری در نظریه حقوقی و حقوق عمومی مدرن باشد. این دسته از فقیهان در این موضوع دارای اشتراک نظر در بسیاری از مبانی و نتایجاند؛ بهنحوی کهمیتوان در نگاهیکلان، نظریه واحدی را به همه آنها نسبت داد. این مقاله بهروش توصیفی ـ تحلیلی به حل این مسألهپرداخته است. بنابراین، اولاً به استخراج نظریهای در این موضوع از مجموع نظرات ایشانمبادرتورزیدهو سه مرتبه حکم از منظر آنان؛ یعنی تشریع، تشخیص و برنامهریزی را بررسیکرده است. سپس به ارائه تعریفی از مفهوم سیاسی و حقوقیقانونگذاریپرداخته و آن را در نظریه فقهی مطرحشده شناساییکرده است. حاصل آنکه این مفهوم باآنچهکهایشان از آن به قانونگذاری تعبیر میکنند، متفاوت بوده و منحصر در مرتبه برنامهریزی است.
3. امام خمینی، سید روح الله، تحریرالوسیلة، ج2، ترجمۀ علی اسلامى، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ21، 1425ق.
4. انتظاری، محمد حسن، مصاحبه دبیر شورای عالی فضای مجازی، ۷ اردیبهشت 1393، دسترسی در:www.majazi.ir.
5. انصاری، مرتضی بن محمد امین، المکاسب المحرمة، ج1، قم: لجنة تحقیق تراثنا الشیخ الاعظم، 1415ق.
6. بجنوردى، سید محمد، قواعد فقهی، ج2، تهران: مؤسسه عروج، چ3، 1401ق.
7. جلالی فراهانی، امیرحسین، «پیشگیری از جرائم رایانهای»، مجله حقوق دادگستری، ش47، تابستان 1383.
8. جمعی از نویسندگان، حقیقت مجازی، تهران: مرکز ملی فضای مجازی، 1395.
9. جمعی از نویسندگان، درسنامه فلسفه حقوق، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1388.
10. جوادی آملی، عبدالله، پیام همایش علمی فضای مجازی پاک بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسرا، مدیریت آرشیو اسناد و منابع، واحد تایپ، 26/11/1393.
11. حاجی ملامیرزایی، حامد، «تدوین الگوی خط مشیگذاری فضای مجازی کشور، ارائه مدل مفهومی و اعتباربخشی آن»، رساله دکتری، دانشگاه تهران (پردیس فارابی)، مهرماه 1383.
12. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج6و12، قم: طبع اسلامیه، بیتا.
13. حسینی، سید داود، «بازیهای رایانهای؛ نگاهی به ویژگیها، بایدها و نبایدها»، فصلنامه رهآورد نور، ش36، پاییز 1390.
14. خامنهای، علی، سخنرانی در تاریخ 4/9/1388، در سایت: www.khamenei.ir.
27. قاسمی، وحید، عدلی پور، صمد، کیان پور، مسعود، «تعامل در فضای مجازی شبکههای اجتماعی اینترنتی و تأثیر آن بر هویت دینی جوانان»، دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی دین و ارتباطات، سال نوزدهم، ش42، پاییز و زمستان 1391.
28. قانع، احمد علی، فقه و پیام گمراهی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7، 1384.
29. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
30. قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج2و3، تهران: انتشارات مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، چ11، 1383.
31. کاشف الغطاء، محمد حسین بن على، تحریر المجلة، ج1، نجف اشرف: المکتبة المرتضویة، 1359ق.
32. کعبی نسب، عباس، تحلیل مبانی اصل هشتم قانون اساسی، گزارش پژوهشی، تحقیق و تنقیح: مهدی رجایی، پژوهشکده شورای نگهبان، شماره مسلسل: 13940151، 29/09/ 1394.
33. -------------، سلسله نشستهای فقه حکومتی، گروه علوم سیاسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، 21/1/92: qabas.iki.ac.ir>node.
34. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج5، تهران: دار الکتب الاسلامیه، بیتا.
35. کیان خواه، احسان و علوی وفا، سعید، مجموعه مقالات نخستین همایش ملی دفاع سایبری، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، چ2، 1391.
36. لوهان، مک، مارشال، هربرت، برای درک رسانهها، تهران: مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامهای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، 1377.
37. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج2، 32، 72و109، بیروت: دار احیاءالتراث، چ3، 1403ق.
38. محقق داماد، سید مصطفى، قواعد فقه، ج1و2، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى، چ12، 1406ق.
39. مرادی، غفور، «چالشها و الزامات اخلاقی فراروی تولیدکنندگان و توزیعکنندگان بازیهای رایانهای با توجه به آموزههای اسلامی»، پایان نامه کارشناسی ارشد، جامعة المصطفی العالمیة، دی ماه ۱۳۹۴.
40. مکارم شیرازى، ناصر، دائرة المعارف فقه مقارن، قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابیطالب7، 1427ق.
41. ملک افضلی، محسن، «آثار قاعده حفظ نظام»، فصلنامه حکومت اسلامی، سال 15، ش58، تابستان 1389.
42. موسوی بجنوردى، سید حسن، القواعد الفقهیة، ج1، 5، 6و7، قم: نشر الهادی، 1419ق.
43. موسوی، سید ابوالفضل، «بازیهای رایانهای از منظر اخلاق کاربردی با رویکرد اسلامی»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهشنامه اخلاق، ش14، زمستان 1390.
امینی پژوه, حسین, & کعبی, عباس. (1397). در جستجوی نظریهای قانونگذاری در آثار برخی از فقیهان معاصر امامیه. فصلنامه علمی - پژوهشی حکومت اسلامی, 23(1), 57-84.
MLA
حسین امینی پژوه; عباس کعبی. "در جستجوی نظریهای قانونگذاری در آثار برخی از فقیهان معاصر امامیه". فصلنامه علمی - پژوهشی حکومت اسلامی, 23, 1, 1397, 57-84.
HARVARD
امینی پژوه, حسین, کعبی, عباس. (1397). 'در جستجوی نظریهای قانونگذاری در آثار برخی از فقیهان معاصر امامیه', فصلنامه علمی - پژوهشی حکومت اسلامی, 23(1), pp. 57-84.
VANCOUVER
امینی پژوه, حسین, کعبی, عباس. در جستجوی نظریهای قانونگذاری در آثار برخی از فقیهان معاصر امامیه. فصلنامه علمی - پژوهشی حکومت اسلامی, 1397; 23(1): 57-84.