یکی از مسایل اساسی در حوزه سیره اهل بیت، مسأله نسبت آن ذوات مقدس با سیاست است؛ در یک تقسیم بندی کلی دو نظریه در این مورد مطرح شده است. نظریه نخست، نظریه مخالفان حکمرانی سیاسی اهل بیت: است. نظریه دوم، نظریه موافقان حکمرانی سیاسی اهل بیت است. در این مقاله با روش تاریخی ـ تحلیلی، نظریه اول که توسط برخی از علمای وهابی، روشن فکران مذهبی و محققان زیدی مذهب بیان شده نقد گردیده و در ضمن آن، مؤیدات نظریه دوم که توسط برخی از محققان شیعه معاصر بیان شده تبیین می گردد. برداشت نادرست از هدف تشکیل حکومت در اسلام، خلط بین عدم اجبار در پذیرش دین اسلام با عدم الزام در اجرای احکام اسلام، عدم التفات به گستره مفهوم ولایت اهل بیت و منحصرکردن فعالیت سیاسی به قیام مسلحانه، عدم درک همه ابعاد فعالیت های سیاسی اهل بیت:، جزئی نگری به تاریخ اهل بیت و عدم نگرش کل نگر به تاریخ و سیره اهل بیت:، مهم ترین عناصر تأثیرگذار در انکار مسؤولیت حکمرانی سیاسی اهل بیت است.
1. قرآن کریم. 2. نهج البلاغه. 3. ابن أبی زینب، محمد بن ابراهیم، الغیبة للنعمانی، محقق/ مصحح: على‌اکبر غفاری، تهران: نشر صدوق، 1397ق. 4. ابن اثیر، علی بن محمد جزرى، الکامل فی التاریخ، ج4، بیروت: دارالصادر، 1385. 5. ابن بابویه، على بن حسین، الإمامة و التبصرة من الحیرة، محقق / مصحح: مدرسه امام مهدى7، قم: مدرسة الإمام المهدى(عجّل الله تعالى فرجه الشریف)، 1404ق. 6. ابن بابویه، محمد بن على، عیون أخبار الرضا7، محقق/ مصحح: مهدی لاجوردى، ج1و2، تهران: نشر جهان، 1378ق. 7. ابن بابویه، محمد بن على، کمال الدین و تمام النعمة، محقق / مصحح: علی‌اکبر غفارى، ج2، تهران: اسلامیه، چ2، 1395ق. 8. ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم و سالم، محمد رشاد، منهاج السنة النبویة، ج4و7، ریاض عربستان: المملکة العربیة السعودیة، وزارة التعلیم العالی، جامعة الامام محمد بن سعود الاسلامیة، 1406ق. 9. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربى، شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار:، محقق / مصحح: محمدحسین حسینى جلالى، ج1، قم: جامعه مدرسین، 1409ق. 10. ابن شهرآشوب، محمد بن على، مناقب آل أبی طالب7 (لابن شهرآشوب)، ج4، قم: علامه، 1379ق. 11. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، تحقیق: خلیل شحاده، ج9، بیروت: دارالفکر، بی‌تا. 12. اربلى، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج2، قم: رضى، 1421ق. 13. اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، تحقیق: احمد صقر، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1408ق. 14. امام خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، ج13، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1359. 15. بازرگان، مهدی، آخرت و خدا: هدف بعثت انبیا، تهران: رسا، 1377. 16. بحرانى، سیدهاشم بن سلیمان، مدینة معاجز الأئمة الإثنی عشر، ج5، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، 1413ق. 17. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، تحقیق: مؤسسة النشر الاسلامی، ج7و10، قم: جامعه مدرسین، الطبعة الثانیة، 1428ق. 18. جباری، محمدرضا، سازمان وکالت و نقش آن در عصر حضور ائمه:، ج2، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ2، 1393. 19. جوادی آملی، عبدالله، ولایت فقیه: ولایت، فقاهت و عدالت، قم: اسراء، چ6، 1379. 20. جولیوس، گولد و ویلیام ل، کولب، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه گروه مترجمان، به کوشش محمدجواد زاهدی، تهران: مازیار، 1376. 21. حسن، ناجی، ثورة زید بن علی، بیروت: الدار العربیة للموسوعات، 1421ق. 22. خامنه‌ای، سیدعلی، انسان 250 ساله، گردآوری و تنظیم: کمیته فرهنگی، تهران: مؤسسه ایمان جهادی، صهبا، 1390. 23. خامنه‌ای، سیدعلی، حماسه امام سجاد7، تهران: انتشارات انقلاب اسلامی، 1399. 24. خامنه‌ای، سیدعلی، دو امام مجاهد: امام حسن و امام حسین8، تهران: انتشارات انقلاب اسلامی، 1396. 25. رضایی، محمدجعفر و نصیری، محمد، «نظریه (امامت باطنی در تشیع نخستین) در بوته نقد»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی فلسفه و الالهیات، سال هفدهم، ش3، پاییز 1391. 26. زبیدى، محمد بن محمد، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق/ مصحح: علی شیرى، ج8، بیروت: دارالفکر، 1414ق. 27. شیبی، کامل مصطفی، الصلة بین التصوف و التشیع، ج2، بیروت: دارالأندلس، 1982م. 28. شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تحقیق مؤسسة آل‌البیت: لاحیاء التراث، ج2، قم: المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، 1413ق(الف). 29. شیخ مفید، محمد بن محمد، أوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، قم: المؤتمر العالمی للشیخ المفید، 1413ق(ب). 30. صدر، سیدمحمدباقر، ائمة اهل البیت: و دورهم فی تحصین الرسالة الاسلامیة، قم: مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان، 1393. 31. صدر، محمدباقر، امامان اهل بیت: مرزبانان حریم اسلام، ترجمه رضا ناظمیان و حسام حاج‌مؤمن، قم: دارالصدر، چ2، 1400. 32. على بن الحسین، امام چهارم7، الصحیفة السجادیة، قم: دفتر نشر الهادى، 1376. 33. قندوزى، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة لذو القربى، ج3، قم: اسوه، چ2، 1422ق. 34. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق / مصحح: على‌اکبر غفاری و محمد آخوندى، ج1، تهران: دارالکتب الإسلامیة، چ4، 1407ق. 35. مالکی، ابن صباغ، الفصول المهمة فی معرفة الأئمة:، ج2، قم: دارالحدیث، 1422ق. 36. مجلسى، محمدباقر، بحار الأنوار، جمعى از محققان، ج47، بیروت: دارإحیاء التراث العربی، چ2، 1403ق. 37. محمود صبحی، احمد، نظریة الامامة لدی الشیعة الاثنی عشریة؛ تحلیل فلسفی للعقیدة، بیروت: دارالنهضة العربیة، 1411ق. 38. مختار لیثی، سمیره، جهاد الشیعة فی العصر العباسی الاول، قم: دارالکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ق. 39. مصباح یزدی، محمدتقی، حقوق و سیاست در قرآن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، 1384. 40. مصباح یزدی، محمدتقی، راهنماشناسی، تهران: امیرکبیر، 1375.
مدیرمسئول
)