دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

تحلیل و بررسی مدیریت بحران‌های اجتماعی در سیره نبوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری

2 عضو هیأت علمی دانشگاه معارف

چکیده

جوامع بشری همواره دچار بحران های اجتماعی بوده و لذا به دنبال راه کارهایی برای برون‎رفت از آن ها نیز بوده است‌. با توجه به عصمت رسول خدا و اتصال به منبع وحی، مدیریت رسول خدا در بحران های اجتماعی نیز بهترین الگو برای بشریت است. در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و پژوهش مبتنی بر اسناد کتابخانه ای، اقدامات مدیریتی رسول خدا در بحران های موجود را در سه مرحله پیش از بحران، حین بحران و پس از بحران مورد بررسی قرار داد. مواردی چون تدوین و محوریت قانون، تبیین و شفاف‌سازی امور اجتماعی به عنوان اقدامات پیش از بحران در سیره نبوی است. ایجاد انسجام اجتماعی، استمداد از خداوند و جلب حمایت های سیاسی و اجتماعی و آگاهی بخشی و بصیرت افزایی نیز از اقدامات مدیریتی حین بحران در سیره نبوی برای مقابله با بحران های اجتماعی می باشد. تحدید اعتقادات، برخورد قهری و اصلاح فضای جامعه به عنوان اقدامات پس از بحران معرفی شده است که هر کدام نقش قابل توجهی در مدیریت بحران های اجتماعی دارند.    

کلیدواژه‌ها


1.    آراسته‌خواه، محمد، فرهنگ اصطلاحات علمی ـ اجتماعی، تهران: چاپخش، 1381.
2.    ابن اثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، ج2، بیروت: دار الصادر، 1385ق.
3.    ابن خلدون، عبدالرحمن، تاریخ ابن خلدون، ج2، بیروت: دارالفکر، چ2، 1408ق.
4.    ابن سعد، محمد، طبقات الکبری، ج1و2، بیروت: دارالفکر، چ2، 1408ق.
5.    ابن کثیر، اسماعیل، البدایة و النهایة، ج3، بیروت: دارالفکر، 1407ق.
6.    ابن منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب، ج4، بیروت: دارالفکر، چ3، 1414ق.
7.    ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، ج1و2، بیروت: دارالمعرفة، بی‌تا.
8.    انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، ج2، قم: مجمع الفکر الإسلامی، 1419ق.
9.    بیهقی، احمد بن الحسین، دلائل النبوة، ج5، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1405ق.
10.    دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، ج3، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1377.
11.    ذهبی، شمس‌الدین، تاریخ الاسلام، ج1، بیروت: دارالکتاب العربی، چ2، 1413ق.
12.    رضوانی، حمیدرضا، روش تحقیق در مدیریت، تهران: مؤسسه مهربان نشر، 1390.
13.    روشندل اربطانی، طاهر؛ پورعزت، علی‌اصغر و قلی‌پور، آرین، «تدوین الگوی جامع فراگرد مدیریت بحران با روی‌کرد نظم و امنیت»، نشریه دانش انتظامی، سال دهم، ش2، 1388.
14.    سیوطی، عبدالرحمن، الدّرّ المنثور، ج3، قم: کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی;، 1404ق.
15.    طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج علی اهل اللجاج، ج1، مشهد مقدس: نشر مرتضی، 1403ق.
16.    طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، ج3، بیروت: دارالتراث، چ2، 1387ق.
17.    فرامرز قراملکی، احد، روش‌شناسی مطالعات دینی، مشهد مقدس: دانشگاه علوم اسلامی رضوی7، 1387.
18.    کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج5، تهران: دارالکتب الإسلامیة، چ4، 1407ق.
19.    مسعودی، علی بن الحسین، التنبیه و الإشراف، قاهرة: دار الصاوی، بی‌تا.
20.    مطهری، مرتضی، سیری در سیره نبوی، تهران: بنیاد علمی فرهنگی شهید مطهری، چ27، 1383.
21.    مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، قم: بوستان کتاب، چ5، 1387.
22.    معین، محمد، فرهنگ فارسی، ج1، تهران: انتشارات امیر کبیر، 1388.
23.    مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، قاهرة: مکتبة الثقافة الدینیة، بی‌تا.
24.    واعظی، محمود، بحران‌های سیاسی و جنبش‌های اجتماعی در خاورمیانه، تهران: وزارت امور خارجه، 1392.
25.    واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج1و2، بیروت: مؤسسة الأعلمی، چ2، 1409ق.
26.    وردی‌نژاد، فریدون و بهرامی رشتیانی، شهلا، مدیریت بحران و رسانه‌ها، تهران: سمت، 1388.
27.    یعقوبی، احمد، تاریخ یعقوبی، ج2، بیروت: دار الصادر، بی‌تا.
28.    Madzharov, Stoyan Nikolov, The challenges of the future and the increasing significance of crisis management, Crisisnavigator, lssue2, 2001.
29.    Devlin, Edward S, Crisis Management Planning and Execution, Auerbach Publications, 2007.