دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

مشروعیت و مقبولیت حکومت دینی از دیدگاه علامه مصباح

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی/موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره

چکیده

پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران، مسأله مشروعیت و مقبولیت نظام اسلامی در کانون توجه اندیشمندان در حوزه مسائل سیاسی و فلسفه سیاست قرار گرفت. انگیزه برخی از پرداختن به این مسأله، روشن گری در راستای تبیین سرشت واقعی حکومت دینی بود و برخی دیگر با پرداختن به این مسأله، در پی ارائه تصویر دل خواه خود از حکومت دینی بودند. گروهی مشروعیت را همان مقبولیت نظام تفسیر می کنند، ولی بعضی دیگر مشروعیت نظام دینی را جدای از مقبولیتش تفسیر می‌کردند. 
در این میان، علامه مصباح خود را موظف به نظریه پردازی درباره مسأله مشروعیت و مقبولیت حکومت اسلامی می دیدند. ازاین رو، در این زمینه بسیار فعالانه کار کرده و نتایج تحقیقات‎شان را در اختیار دیگران قرار دادند. 
در این مقاله بر آنیم دیدگاه علامه مصباح را در این‌ باره تبیین کنیم؛ چرا که دیدگاه این اندیشمند از سوی منتقدان ایشان تفسیر درستی نشده است لذا پاسخ به نقد منتقدان پیرامون دیدگاه علامه مصباح ضروری است.

کلیدواژه‌ها


1.    قرآن کریم.
2.    نهج البلاغه.
3.    آقاجری، سیدهاشم، حکومت دینی و حکومت دموکراتیک، تهران: مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر، 1381.
4.    بازرگان، مهدی، «دفاعیه از اسلام»، کیهان هوایی، 16 شهریور 1373.
5.    بشیریه، حسین، آموزش دانش سیاسی، تهران: مؤسسه نگاه معاصر، 1380.
6.    پایک، جان، فرهنگ اصطلاحات فلسفه سیاسی، مترجم: سیدمحمدعلی تقوی و محمدجواد رنجکش، تهران: نشر مرکز، 1391.
7.    پوپر، کارل، جامعه باز و دشمنان آن، ترجمه عزت الله فولادوند، تهران: خوارزمی، چ2، 1377.
8.    جوادی آملی، عبدالله، ولایت فقیه: ولایت فقاهت و عدالت، تحقیق: محمد محرابی، قم: اسراء، چ11، 1389.
9.    جوان آراسته، حسین، مبانی حکومت اسلامی، قم: موسسة بوستان کتاب، چ8، 1386.
10.    جویس، پیتر، آشنایی با علوم سیاسی، ترجمه پرویز بابایی، تهران: معین، 1391.
11.    رافائل، دی دی، «بنیان‌های الزام سیاسی»، ترجمة رحمت‌الله کریم‌زاده، مجلة تخصصی الهیات و حقوق، ش2، تابستان ۱۳۸۶.
12.    روسو، ژان ژاک، قرارداد اجتماعی، ترجمه غلامحسین زیرک‌زاده، تهران: انتشارات شرکت سهامی چهر، 1341. 
13.    عالم، عبدالرحمن، بنیادهای علم سیاست، تهران: نشر نی، 1373.
14.    کوئینتن، آنتونی، فلسفه سیاسی، مترجم مرتضی اسعدی، تهران: انتشارات الهدی، 1371.
15.    کدیور، محسن، «حکومت بدون مشروعیت مردمی؛ یعنی غلبه و زور» 1396، در: https://kadivar.com.
16.    کدیور، محسن، نظریه های دولت در فقه شیعه، تهران: نشر نی، 1377.
17.    کواکبیان، مصطفی، دموکراسی در نظام ولایت فقیه، تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، 1370.
18.    کواکبیان، مصطفی، مبانی مشروعیت در نظام ولایت فقیه، تهران: عروج، چ2، 1378.
19.    مصباح یزدی، محمدتقی، پاسخ استاد به جوانان پرسش‌گر، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ8 ، 1391(الف).
20.    مصباح یزدی، محمدتقی، پرسش‌ها و پاسخ‌ها(ج1-5)، ج1، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ8، 1391(ب).
21.    مصباح یزدی، محمدتقی، حقوق و سیاست در قرآن، نگارش شهید محمد شهرابی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ4، 1391(ج).
22.    مصباح یزدی، محمدتقی، مشکات: نظریه حقوقی اسلام، نگارش و تحقیق محمدمهدی کریمی‎نیا، ج2، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ5، 1391(د).
23.    مصباح یزدی، محمدتقی، مشکات: نظریه سیاسی اسلام، نگارش و تحقیق کریم سبحانی، ج1، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ6، 1391(ﻫ).
24.    مصباح یزدی، محمدتقی، مشکات: نظریه سیاسی اسلام، نگارش و تحقیق: کریم سبحانی، ج2، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ6، 1391(و).
25.    مصباح یزدی، محمدتقی، نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه، نگارش محمدمهدی نادری قمی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ12، 1386.
26.    هگل، گئورگ ویلهلم فردریش، عناصر فلسفه حق یا خلاصه‌ای از حقوق و علم سیاست، ترجمه مهبد ایرانی‌طلب، تهران: نشر قطره، 1378.
27.    همپتون، جین، فلسفه سیاسی، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران: انتشارت طرح نو، 1389.
28.    هیوود، اندرو، درآمدی بر ایدئولوژی‌های سیاسی، ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه، 1383.
29.    هیوود، اندرو، سیاست، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران: نشر نی، 1391(الف).
30.    هیوود، اندرو، مفاهیم کلیدی علم سیاست، ترجمه حسن سعیدکلاهی و عباس کاردان، تهران: علمی و فرهنگی، 1391(ب).
31.    هیوود، اندرو، مقدمه نظریه سیاسی، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران: قومس، چ3، 1389.
32.    وینر، فیلیپ پل، فرهنگ اندیشه‌های سیاسی، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران: نشر نی، 1389.