دانش آموخته حوزه علمیه و دکتری تاریخ اهل بیت(علیهم السلام) جامعة المصطفی العالمیة
چکیده
گروههای مرجع به عنوان سرمایه های اجتماعی یک جامعه نقش فراوانی در انحطاط و رشد جوامع دارند. این تحقیق که به روش توصیفی ـ تحلیلی به نگارش در آمده است، در پی تبیین نقش این گروهها و مشخصاً نقش حاکمان و عالمان در تعالی یا انحطاط جامعه از دیدگاه امام خمینی است. نتیجه این پژوهش این که حاکم صالح که مصداق بارز آن ولی فقیه است، موجب ترقی و اصلاح جامعه شده، طاغوت و استعمارگری را دور و دیکتاتوری و استبداد را نفی میکند. حاکمان ناصالح نیز با ایجاد «قرنطینه سیاسی» (استبداد)، قدرت خلاقیت یک جامعه را از بین برده و موجب عقب ماندگی آن می شوند. عالمان صالح نیز با مسؤولیت پذیری در برابر دین و جامعه (بیداری جامعه)، نقش معتنا بهی در تعالی جامعه دارند؛ همان گونه که عالمان ناصالح؛ چه در حوزه(روحانی نماها وآخوندهای درباری) و چه در دانشگاه(روشن فکران غربزده و اساتید منحرف) نقش فراوانی در انحطاط جامعه دارند. افزون بر این موارد، امام خمینی1 نقش سکوت نخبگان در انحطاط جامعه را با تمسک به سه روی کرد فقهی، سیاسی و فرهنگی و تمدنی مؤثر می داند.
1. قرآن کریم. 2. ابن زکریا، ابی الحسن احمد بن فارس، ترتیب مقاییس اللغة، ترتیب و تنقیح: سعیدرضا علیعسگری و حیدر مسجدی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1387. 3. اسدآبادی، سیدجمالالدین، العروة الوثقی، ترجمه زینالعابدین کاظمی خلخالی، تهران: انتشارات حجر، بیتا. 4. امام خمینی، سیدروحالله، آداب الصلوة، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام;، چ3، 1372. 5. امام خمینی، سیدروحالله، البیع، قم: اسماعیلیان، بیتا(الف). 6. امام خمینی، سیدروحالله، الرسائل، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، چ3، 1368. 7. امام خمینی، سیدروحالله، المکاسب المحرمة، ج2، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام;، 1374(ب). 8. امام خمینی، سیدروحالله، تحریر الوسیلة، ج1و2، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، بیتا(ب). 9. امام خمینی، سیدروحالله، دانشگاه و دانشگاهیان از دیدگاه امام خمینی، تبیان، دفتر چهاردهم، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام;، چ2، 1377. 10. امام خمینی، سیدروحالله، روحانیت و حوزههای علمیه از دیدگاه امام خمینی، تبیان، دفتر دهم، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام;، 1374(الف). 11. امام خمینی، سیدروحالله، صحیفه امام (بیانات، پیامها، مصاحبهها، احکام، اجازات شرعی و نامهها)، ج1، 2، 7، 9، 10، 11، 12، 15، 16، 17، 18، 19، 20و21، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام;، 1378. 12. امام خمینی، سیدروحالله، کشف الاسرار، بیجا: انتشارات محمد، بیتا(ج). 13. امام خمینی، سیدروحالله، ولایت فقیه (حکومت اسلامی)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام;، 1373. 14. حیدری، سیدلیث، تمدن غربی، تمدن اسلامی و غربگرایی، ترجمه سیدفضلالله حسینی، تهران: انتشارات شلاک، 1382. 15. دهخدا، علیاکبر، لغتنامه دهخدا، ج8، تهران: دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، 1342. 16. رسولی محلاتی، سیدهاشم، تاریخ انبیاء (قصص قرآن از آدم تا خاتم)، قم: بوستان کتاب، چ12 (اول این ناشر)، 1382. 17. رکنالدینی، سیدحسین، علل انحطاط و سقوط جوامع از دیدگاه قرآن، قم: مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما، 1383. 18. روشه، گی، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران: خوارزمی، 1349. 19. زیدان، جرجی، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه علی جواهرکلام، ج4، تهران: امیرکبیر، 1333. 20. صدیق سروستانی، رحمتالله و هاشمی، سیدضیاء، «گروههای مرجع در جامعهشناسی و روانشناسی اجتماعی با تأکید بر نظریههای مرتن و فستینگر»، دوفصلنامه پژوهشی نامه علوم اجتماعی، ش20، پاییز و زمستان 1381. 21. عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران: انتشارات کتابخانه ابن سینا، 1337. 22. مجلسی، محمدباقر ، بحارالانوار، ج 102، تهران: دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۶۲. 23. معین، محمد، فرهنگ معین، ج1، تهران: امیرکبیر، چ2، 1360. 24. میرسندسی، سیدمحسن و احمدزاده، سیدمصطفی، «درآمدی بر مصادیق و شاخصهای گروههای مرجع در قرآن کریم»، فصلنامه پژوهشی مطالعات اسلامی: قرآن و حدیث، ش92، مرداد1396. 25. هلاکویی، فرهنگ، جامعه امروز(مقدمهای بر جامعهشناسی)، تهران: بینا، 1356. 26. وثوقی، منصور و نیکخلق، علیاکبر، مبانی جامعهشناسی، تهران: خردمند، 1370.
عالمیان, علی اکبر. (1401). نقش گروههای مرجع در تعالی و انحطاط جامعه از دیدگاه امام خمینی; (مطالعه موردی: حاکمان و عالمان). فصلنامه علمی - پژوهشی حکومت اسلامی, 27(4), 27-54.
MLA
علی اکبر عالمیان. "نقش گروههای مرجع در تعالی و انحطاط جامعه از دیدگاه امام خمینی; (مطالعه موردی: حاکمان و عالمان)". فصلنامه علمی - پژوهشی حکومت اسلامی, 27, 4, 1401, 27-54.
HARVARD
عالمیان, علی اکبر. (1401). 'نقش گروههای مرجع در تعالی و انحطاط جامعه از دیدگاه امام خمینی; (مطالعه موردی: حاکمان و عالمان)', فصلنامه علمی - پژوهشی حکومت اسلامی, 27(4), pp. 27-54.
VANCOUVER
عالمیان, علی اکبر. نقش گروههای مرجع در تعالی و انحطاط جامعه از دیدگاه امام خمینی; (مطالعه موردی: حاکمان و عالمان). فصلنامه علمی - پژوهشی حکومت اسلامی, 1401; 27(4): 27-54.