تحلیل جایگاه مردم در حکومت اسلامی در اندیشه علامه مصباح یزدی

شبان نیاء رکن آبادی, قاسم

تحلیل جایگاه مردم در حکومت اسلامی در اندیشه علامه مصباح یزدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

قاسم شبان نیاء رکن آبادی

عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

چکیده

از مباحث حائز اهمیت در هر نظام سیاسی، بحث از مشروعیت حکومت حاکم و به تبع آن، جایگاهی است که برای مردم در آن نظام سیاسی در نظر گرفته شده است. از آن جا که در اندیشه سیاسی اسلام، مشروعیت الهی است، بحث از جایگاه مردم اهمیت دوچندان می-یابد. از این جهت، این مبحث در آثار سیاسی علامه مصباح یزدی نمود روشنی یافته است و از زوایای مختلف، این جایگاه به تصویر کشیده شده است. در این پژوهش تلاش شده است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تمرکز بر روی آثار مکتوب ایشان، جایگاه مردم در حکومت اسلامی تحلیل شود. در پاسخ به این پرسش که با توجه به مشروعیت الهی حکومت، مردم در چه عرصه‌هایی در حکومت اسلامی نقش‌آفرینی می‌کنند، یافتة تحقیق حاکی از این نکته است که حکومت اسلامی؛ هم در شکل‌گیری و هم در استمرار منوط به نقش‌آفرینی مردم است؛ کما این که از طریق نظارت و ایجاد تشکل های غیر رسمی اسلامی، این مشارکت جلوه‌های متنوعی به خود می‌گیرد. اساساً نظام سیاسی اسلام، نظامی مردم‌سالار است که از مبانی و نیز آفت های روشی دموکراسی مبرّا می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

1. قرآن کریم.
2. آقابخشی، علی و افشاری راد، مینو، فرهنگ علوم سیاسی، تهران: چاپار، ویراست ششم، چ3، تابستان 1389.
3. راش، مایکل، جامعه و سیاست، ترجمة منوچهر صبوری، تهران: سمت، 1377.
4. شبان‌نیا، قاسم، فلسفه سیاست، قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، ویراست دوم، تابستان 1398.
5. مصباح یزدی، محمدتقی، اصلاحات؛ ریشه‌ها و تیشه‌ها، نگارش: قاسم شبان‌نیا، قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ1، زمستان 1382(الف).
6. مصباح یزدی، محمدتقی، انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن، تدوین و نگارش: قاسم شبان‌نیا، قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ9، تابستان 1395.
7. مصباح یزدی، محمدتقی، انقلاب اسلامی؛ جهشی در تحولات سیاسی تاریخ، تدوین و نگارش: قاسم شبان‌نیا، قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، تابستان 1384.
8. مصباح یزدی، محمدتقی، بزرگ‌ترین فریضه، تدوین و نگارش: قاسم شبان‌نیا، قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ3، بهار 1390.
9. مصباح یزدی، محمدتقی، حقوق و سیاست در قرآن، نگارش: محمد شهرابی، قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ3، پاییز 1383.
10. مصباح یزدی، محمدتقی، حکیمانه‌ترین حکومت؛ کاوشی در نظریة ولایت فقیه، تحقیق و نگارش: قاسم شبان‌نیا، قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ3، 1394.
11. مصباح یزدی، محمدتقی، زلال نگاه، تدوین و نگارش: قاسم شبان‌نیا، قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، زمستان 1382(ب).
12. مصباح یزدی، محمدتقی، نگاهی گذرا به نظریة ولایت فقیه، تدوین و نگارش: محمدمهدی نادری قمی، قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ6، تابستان 1381.
13. وبر، ماکس، اقتصاد و جامعه، ترجمة عباس منوچهری و دیگران، تهران: انتشارات مولی، 1374.