دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

کارآمدسازی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در اندیشه سیاسی امام خمینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه مازندران

2 استاد تمام روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی

3 پژوهشگاه بین المللی المصطفی صلوات الله علیه و آله

چکیده

دیپلماسی عمومی یکی از ابزارهای مؤثر نیل به اهداف سیاست خارجی ایران محسوب می-شود. جایگاه و نقش امام خمینی1، به عنوان رهبر انقلاب و بنیان‌گذار نظام جمهوری اسلامی ایران، در معرفی و جهت‌دهی به افکار عمومی و برقراری ارتباط با سایر ملت‌ها و دولت‌ها، نسبت به انقلاب اسلامی و نظام حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران، نقش مهم و اساسی داشته است.
در این مقاله در پاسخ به این سؤال اصلی که نقش امام خمینی1 در فعال‌سازی، تقویت و کارآمدی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران، جهت تأمین منافع ایران و جهان اسلام چیست؟ این فرضیه مورد آزمون قرار گرفت که امام با توجه به جایگاه خود در ساختار سیاسی ـ حقوقی کشور و برخورداری از مقام مرجعیت دینی و شأن ولایت فقیه، در فعال‎سازی، تقویت و کارآمدی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران از طریق گفتمان‌سازی، اعتباربخشی، اقناع‌سازی و مدیریت تصویر، نقش تعیین‌کننده داشته است و هم‌چنان سازمان‌ها و نهادهای مرتبط در این عرصه می‌توانند از این ظرفیت و استراتژی در پیش‌برد اهداف دیپلماسی عمومی کشور بهره گیرند و بر میزان کارآمدی آن بیفزایند.    

کلیدواژه‌ها


1.    قرآن کریم.
2.    آهویی، مهدی و سامعی، حانیه، «سیر تکامل مفهوم «صهیونیسم‌ستیزی» در گفتمان انقلاب اسلامی با تأکید بر اندیشه آیةالله خامنه‌ای»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال ششم، ش19، 1395.
3.    ابطحی، سیدمصطفی، «تأثیر گفتمان امام خمینی; بر بیداری اسلامی ملت‌های مصر، تونس و بحرین»، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، انجمن علمی انقلاب اسلامی ایران، سال دوم، ش7، 1392.
4.    ارجینی، حسین و لک‏زایی، رضا، «ایضاح مفهومی قدرت در اندیشة سیاسی امام خمینی»، دوفصلنامه معرفت سیاسی، ش22، 1398.
5.    اسکندری فاروجی، ابوالفضل و آقا حسینی، علیرضا، «کاربست دیپلماسی عمومی در صدور انقلاب اسلامی»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال دوازدهم، ش43، 1394.
6.    امام خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه نور، ج1، 2، 5، 6، 8، 10، 11، 12، 13، 14، 15، 16، 17، 18، 19، 20، 21و22، تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی و انتشارات سروش، 1369.
7.    ایزدی، فؤاد؛ مهربانی‌فر، حسین؛ چابکی، رامین و متین‌جاوید، مهدی، «ایران‎هراسی در آمریکا: بازنمایی شرق‌شناسانه از برنامه هسته‌ای ایران در مستند ایرانیوم»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال دهم، ش35، 1392.
8.    بشیر، حسن، دیپلماسی عمومی؛ سیاست‌ها و برنامه‌های جهانی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7، 1394.
9.    بشیر، حسن، دیپلماسی گفتمانی؛ تعامل سیاست، فرهنگ و ارتباطات، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7، 1395.
10.    پوراحمدی، حسین، «مبانی معرفت‌شناختی انقلاب اسلامی ایران و فرآیند جهانی‌شدن»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال هفتم، ش20، 1389.
11.    جعفری، علی‌اکبر و قربی، سیدمحمدجواد، «راهبردهای مقابله با سلطه فرهنگی نظام استکبار در اندیشه سیاسی امام خمینی;»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی «پژوهشنامه انقلاب اسلامی»، سال سوم، ش9، 1392.
12.    جوادی آملی، عبدالله، آوای توحید، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1378.
13.    حجازی، سیدمحمدکاظم و رحیمی روشن، حسن، «انطباق‌پذیری سیاست خارجی دولت-های پس از دفاع مقدس با اصول و ارزش‌های انقلاب اسلامی (با تأکید بر اصول استکبارستیزی، هم‌گرایی اسلامی و منزلت‌گرایی)»، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، انجمن علمی انقلاب اسلامی ایران، سال ششم، ش21، 1396.
14.    حشمت‌زاده، محمدباقر، تأثیر انقلاب اسلامی ایران در کشورهای اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1385.
15.    حیدرپور، ماشاءالله و بشارتی‌راد، حسن، «اندیشه‌های فراملی امام خمینی; و تجلی جهانی آن»، فصلنامه علمی ـ تخصصی سپهر سیاست، سال دوم، ش5، 1394.
16.    خالقی افکند، علی، «امام خمینی; و غرب»، فصلنامه علوم سیاسی، سال دوم، ش5، 1378.
17.    درخشه، جلال و غفاری، مصطفی، «دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام، فرصت‌ها، اقدامات، اولویت‌ها و دستاوردها»، مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات، سال دوازدهم، ش16، 1390.
18.    دهشیری، محمدرضا، بازتاب مفهومی و نظری انقلاب اسلامی ایران در روابط بین‌الملل، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1388.
19.    دهشیری، محمدرضا، درآمدی بر نظریه سیاسی امام خمینی;، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1379.
20.    دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال و سروش، علی، «سطوح دیپلماسی عمومی در اندیشه سیاسی امام خمینی;»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال دوم، ش7، 1392.
21.    دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال و رادفر، فیروزه، «الگوی صدور انقلاب در سیاست خارجی دولت نهم»، فصلنامه دانش سیاسی، سال پنجم، ش1، 1388.
22.    دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال و رادفر، فیروزه، الگوی صدور انقلاب در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7، 1389.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
23.    رهبر، عباسعلی، غرب و تجدید حیات اسلام، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1392.
24.    سبحانی‌فر، محمدجواد و امیرعبداللهیان، مجید، «تأثیر دیپلماسی عمومی ایران در لبنان بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران»، دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی، دانشکده علوم اسلامی و قدرت نرم، دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین7، سال چهارم، ش9، 1393.
25.    ستوده، محمد، «روابط بین‌الملل متعالیه»، فصلنامه سیاست متعالیه، سال سوم، ش11، 1394.
26.    ستوده، محمد، تحولات نظام بین‌الملل و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، قم: بوستان کتاب، 1386.
27.    سرپرست سادات، سیدابراهیم، «بایسته‌های فرهنگی، نظری و ساختاری شکل‌گیری تمدن اسلامی ـ ایرانی»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال پانزدهم، ش52، 1397.
28.    صدرا، علیرضا،«افق و تدابیر سیاسی الگوی توسعه متعالی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست متعالیه، سال پنجم، ش16، 1396.
29.    صفوی همامی، سیدحمزه، کالبدشکافی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7، 1387.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ 
30.    عبداله‌خانی، علی، نظریه‌های امنیت، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر، 1389.
31.    عیوضی، محمدرحیم و فلاح‌حسینی، مهسا، «اسلام‌هراسی و سناریوهای پیش روی آن»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال ششم، ش22، 1396.
32.    قهرمانی‌نژاد شایق، بهاء الدین، «مؤلفه‌های اتحاد اسلامی در اندیشه امام و رهبری و جایگاه آن در انقلاب اسلامی»، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، انجمن علمی انقلاب اسلامی ایران، سال چهارم، ش15، 1394.
33.    گاس، رابرت اچ و سیتر، جان اس، اعتبار و دیپلماسی عمومی، (در کتاب مرجع دیپلماسی عمومی)، ترجمه روح‌الله طالبی آرانی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7، 1390.
34.    لک‌زایی، رضا و ملکوتیان، مصطفی، «منابع سخت قدرت متعالی در اندیشه سیاسی امام خمینی;»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره49، ش3، 1398.
35.    ملکوتیان، مصطفی، «بیداری اسلامی و تغییر در هندسه قدرت منطقه»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی «پژوهش‌های انقلاب اسلامی»، سال 2، ش6، 1392.
36.    ملکوتیان، مصطفی،«انقلاب اسلامی، نظام بین‌الملل و آینده غرب»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال هفتم، ش20، 1389.
37.    نای، جوزف . اش، قدرت نرم؛ ابزارهای موفقیت در سیاست بین‌الملل، ترجمه سیدمحسن روحانی و مهدی ذولفقاری، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7، 1387.
38.    واعظی، محمود، دیپلماسی عمومی و سیاست خارجی، گردآورنده: افسانه احدی، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک، گروه پژوهشی سیاست خارجی، 1389.
39.    هادیان، ناصر، «سازه‌انگاری: از روابط بین‌الملل تا سیاست خارجی»، فصلنامه سیاست خارجی، ش4، 1382.
40.    هرسیج، حسین و تویسرکانی، مجتبی، «تأثیر مؤلفه‌های هویت‌ساز ایرانی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی تحقیقات فرهنگی، دوره سوم، ش9، 1389.
41.    یزدان‌فام، محمود، دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1393.
42.    www.hawzah.net/2689/.
43.    www.mehrnews.com/4940653/.
44.    http://farsi.khamenei.ir, 1374/03/14.
45.    Gurgu, Elen, "New public Diplomacy and its Effects International Level", Journal of Economic Development, Environment and people, volume 5, lssue, 2016.
46.    Tuch,H.N. Communicating with the world: US public diplomacy overseas, New York:st. martinʼs press, 1990.