دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

تحلیل فقهی روایات «خانه نشینی و ترک اقدام سیاسی» در عصر غیبت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 موسسه بقیة الله، قم، ایران

2 قم، مجتمع آموزشعالی فقه

چکیده

وجود حکومت و یک نظام اجتماعی، یکی از ضروریات زندگی بشر است؛ چرا که بدون آن، هرج و مرج لازم می آید. بر اساس عقیده شیعیان، وظیفه تشکیل حکومت در عصر حضور معصوم ، بر عهده امام معصوم  قرار دارد، اما در عصر غیبت، با توجه به برخی از روایاتی که در مجامع حدیثی آمده است، چه بسا چنین توهمی به ذهن عده ای بیاید که هر گونه قیام و تشکیل حکومت در این عصر، از لحاظ شرعی محکوم است و مؤمنین باید تا قبل از پدیدارشدن نشانه های ظهور حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، سکوت پیشه نموده و خانه نشین باشند و دست به قیام و فعالیت های سیاسی نزنند. نویسنده در این پژوهش، تلاش دارد تا اثبات کند که این روایات علاوه بر این که بعضاً دارای ضعف سند می‎باشند، مضمون این روایات نیز چنین عقیده ای نیست و این باور، با آیات قرآن و سایر روایات معتبر اهل بیت: نیز ناسازگار است. 
واژگان کلیدی

کلیدواژه‌ها


1.    قرآن کریم.
2.    نهج البلاغه.
3.    ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبةالله، شرح نهج البلاغة، ج13، قم: انتشارات کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی;، 1404ق.
4.    الاصفهانی، ابوالفرج علی بن الحسین، مقاتل الطالبیین، بیروت: دار المعرفة، بی‌تا.
5.    امام خمینی، سیدروح‌الله، کتاب الطهارة(ط ـ الحدیثة)، ج1، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1421ق.
6.    جعفرپیشه، مصطفی، فقه الدولة، بیروت: دارالولاء لصناعة النشر، 1440ق.
7.    جمعی از مؤلفان، مجلة فقه أهل البیت: (بالعربیة)، ج44، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت:، بی‌تا.
8.    حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، ج5، 15، 16و30، قم: مؤسسة آل البیت:، 1409ق.
9.    حسینی حائری، سیدکاظم، المرجعیة و القیادة، قم: دار التفسیر، چ3، 1425ق.
10.    حسینی حائری، سیدکاظم، ولایة الأمر فی عصر الغیبة، قم: مجمع اندیشه اسلامی، چ2، 1424ق.
11.    خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرجال، ج1، 4، 6، 8، 11و16، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا، (نرم افزار فقه اهل بیت:).
12.    سید بن طاووس، سید رضی الدین علی بن موسی بن طاووس، الإقبال بالأعمال الحسنة، تهران: دار الکتب الإسلامیة، چ2، 1367.
13.    سید بن طاووس، سید رضی الدین علی بن موسی بن طاووس، فلاح السائل و نجاح المسائل، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1406ق.
14.    شبیری زنجانی، سیدموسی، دروس خارج خمس، قم: مرکز فقهی امام محمد باقر7 وابسته به دفتر آیةالله العظمی شبیری زنجانی، بی‌تا(الف).
15.    شبیری زنجانی، سیدموسی، کتاب حج، قم: مرکز فقهی امام محمد باقر7 وابسته به دفتر آیةالله العظمی شبیری زنجانی، بی‌تا(ب).
16.    شیخ انصاری، مرتضی بن محمد امین، کتاب الصلاة، قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، 1415ق.
17.    شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الإرشاد، قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، 1413ق.
18.    شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الرد علی اصحاب العدد ـ جوابات أهل الموصل فی العدد و الرؤیة، قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، 1413ق(ب).
19.    صدوق، محمد بن علی بن بابویه، عیون أخبار الرضا7، ج1، بی‌جا: انتشارات جهان، 1378ق.
20.    طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، قم: دارالثقافة، 1414ق.
21.    طوسی، محمد بن حسن، العدة فی اصول الفقه، ج1، قم: محمدتقی علاقبندیان، 1417ق.
22.    طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، قم: مؤسسه معارف اسلامی، 1411ق.
23.    طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، نجف اشرف: المکتبة الرضویة، بی‌تا.
24.    طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، ج1، 4و6، تهران: دارالکتب الإسلامیة، چ4، 1407ق.
25.    طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ3، 1427ق.
26.    علامه حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال، نجف اشرف: منشورات المطبعة الحیدریة، چ2، 1381ق.
27.    عندلیبی، علی، فقه بورس و اوراق بهادار، تقریرات درس آیةالله علی عندلیبی، مقرر: علی ظهیری، ج1، قم: انتشارات مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، 1400.
28.    کشی، محمد بن عمر بن عبدالعزیز، اختیار معرفة الرجال ـ رجال الکشی، مشهد مقدس: مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، بی‌تا.
29.    کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج2، 7و8، تهران: دارالکتب الإسلامیة، چ4، 1407ق.
30.    مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار:، ج44، 47و97، بیروت: مؤسسة الطبع و النشر، 1410ق.
31.    منتجب الدین، علی عبیدالله بن حسن بن بابویه، الفهرست ـ فهرست اسماء علماء الشیعة و مصنفیهم، قم: انتشارات کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی;، 1408ق.
32.    منتظری، حسین علی، مبانی فقهی حکومت اسلامی، محمود صلواتی و ابوالفضل شکوری، قم: مؤسسه کیهان، 1409ق(الف).
33.    منتظری، حسین‌علی، دراسات فی ولایة الفقیه، ج1، قم: نشر تفکر، چ2، 1409ق.
34.    نجاشی، احمد بن علی، فهرست اسماء مصنفی الشیعة ـ رجال النجاشی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1407ق.
35.    نقوی، احمد، تقریرات درس خارج فقه آیةالله شب‌زنده‌دار، سال 1396، (چاپ نشده است).