دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری juمدیرمسئول سید ابراهیم رئیسی juسردبیر سید هاشم حسینی بوشهری juدبیر تحریریه محمدعلی لیالی juهیات تحریریه صادق آملی لاریجانی محسن اراکی سیدهاشم حسینی بوشهری عسگر دیرباز سیدابراهیم رئیسی محسن قمی عباس کعبی محمدعلی لیالی " />

ضرورت تشکیل حکومت اسلامی  در عصر غیبت بر اساس آیات قرآن  با تأکید بر دیدگاه‎های مقام معظم رهبری(مدظله)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

متکلمان امامت را مانند نبوت لطف الهی و فلسفه وجودی امام را اکمال نفوس، صیانت از دین و هدایت مردم و... دانسته و آیات قرآن نیز بر آن لطف تعطیل‌ناپذیر الهی دلالت دارد. به طور قطع این لطف الهی با تشکیل جامعه توحیدی که از هر گونه کفر، نفاق و فسق پاک باشد، تنها با ظهور موعود الهی(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) شکل می‌گیرد. سؤال این است که تشکیل حکومت اسلامی اختصاص به حضور امام معصوم دارد یا آن‌که امت اسلام در عصر غیبت نیز موظف به تشکیل آن است؟ 
مفاد آیات قرآن این است که تشکیل حکومت اسلامی برای اجرای احکام الهی و عدالت، تعطیل‌ناپذیر است و اختصاص به حضور امام معصوم ندارد. افزون بر آن، حکومت اسلامی در دوران غیبت در حرکتی تکاملی به تحقق وعده الهی و ظهور حضرت مهدی(عجل‌الله‌تعالی-فرجه‌الشریف) کمک می‌کند. این مقاله با روش تحلیلی قرآنی و با تأکید بر فرمایشات مقام معظم رهبری ثابت کرده که حکومت اسلامی در عصر غیبت، افزون بر انطباق با لطف و فطرت الهی، جامعه را در مسیر کمال مطلوب و سعادت قرار داده و با حرکت تکاملی تدریجی، زمینه را برای ظهور منجی بشریت فراهم می‌کند.    

کلیدواژه‌ها


1.    قرآن کریم. 
2.    نهج البلاغه.
3.    ابن بابویه، محمد بن على، ‏عیون أخبار الرضا7، ج1، تهران: جهان‏، 1378ق‏. 
4.    ابن بابویه، محمد بن علی‏، الإمامة و التبصرة من الحیرة، قم: مؤسسة آل البیت:‏، چ2‏، بی‌تا. 
5.    ابن عطیه، جمیل حمود، ابهى المداد فی شرح مؤتمر علماء بغداد، ج1، بیروت: مؤسسة الأعلمی‏، 1423ق‏. 
6.    انصاریان، حسین،‏ تفسیر حکیم‏، ج4، قم: دار العرفان، 1393‏. 
7.    بحرانی، ابن میثم، شرح نهج البلاغه، مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامی، ج3، قم: مؤسسة النصر، 1362.
8.    بحرانى، سید هاشم بن سلیمان، ‏البرهان فی تفسیر القرآن‏، ج2و5، قم: مؤسسة البعثة، قسم الدراسات الإسلامیة، 1415ق‏. 
9.    بلاغى، محمدجواد، آلاء الرحمن فى تفسیر القرآن‏، ج1، قم: بنیاد بعثت‏، ‏1420ق‏. 
10.    حویزى، عبد على بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، ج4، قم: اسماعیلیان‏، 1415ق‏. 
11.    خامنه‌ای، سیدعلی، آفتاب در مصاف، علل و ابعاد حادثه عاشورا «برگرفته از بیانات حـضرت آیة‌الله خامنه‌ای»، تهران: مؤسسه فرهنگی حدیث لوح و قلم، انتشارات انقلاب اسلامی، ۱۳۹۲. 
12.    خامنه‎ای، سیدعلی، ولایت و حکومت، «بیانات مقام معظّم رهبری درباره‌ ولایت و حکومت»، تهران: مؤسسه‌ جهادی مرکز صهبا، ‌۱۳۹۱.
13.    سید بن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، ج1، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، 1414ق.
14.    سیدرضی، مرتضی، الشافی فی الإمامة، ج1، تهران: مؤسسة الصادق7، چ2، 1410ق‏.  
15.    شهید مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استاد شهید مطهرى‏، ج18، تهران: صدرا،  1372.
16.    شوشتری، قاضی نور الله، إحقاق الحق و إزهاق الباطل، ج29، قم: مکتبة آیةالله المرعشی النجفی;‏،  1409ق‏.
17.    شیخ طوسى، محمد بن حسن، ‏تلخیص الشافی‏‏، ج1، قم: انتشارات المحبین‏‏، 1382. 
18.    شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فى تفسیر القرآن، ج5، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏، بی‌تا. 
19.    صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنة، ج13و19، قم: انتشارات فرهنگ اسلامی، چ2، 1365ق. 
20.    طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فى تفسیر القرآن، ج4، 5، 14، 15و16، قم: مکتبة النشر الإسلامی‏، چ5، 1417ق.
21.    طبرسى، فضل‌بن‌حسن، ‏مجمع البیان فى تفسیر القرآن‏، ج7و9، تهران: انتشارات ناصر خسرو، چ3، 1372ق.
22.    طبرسی، احمدبن‌ علی، الاحتجاج على أهل اللجاج، ج1، النجف الاشرف: دارالنعمان، 1386.
23.    علامه حلى، حسن بن یوسف بن مطهر، الباب الحادی عشر، تهران: مطالعات اسلامى‏، 1365. 
24.    فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله، الاعتماد فی شرح واجب الاعتقاد، ‏مشهد مقدس: مجمع البحوث الإسلامیة، 1412ق‏.
25.    فخر رازى‏، محمد بن عمر، تفسیر مفاتیح الغیب‏، ج22، بیروت: إحیاء التراث العربی‏، چ3‏، 1420ق‏. 
26.    فضل‌الله، سیدمحمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، ج18و19، بیروت: دارالملاک للطباعۀ و النشر، چ2، 1419ق.
27.    فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضى، ‏تفسیر الصافی، ‏ج4، تهران: مکتبة الصدر،  1415ق.‏
28.    قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب‏، ج4، 8 و10، تهران: سازمان چاپ و انتشارات، 1368.
29.    کلینی، محمد بن یعقوب‏، الکافی (ط - الإسلامیة)، ج2، تهران: دار الکتب الإسلامیة، ‏1407ق‏. 
30.    مکارم شیرازى، ناصر‏، حکومت جهانى مهدى7، قم: نسل جوان‏، چ5، 1386.
31.    نعمانی‏، محمد بن ابراهیم‏، الغیبة، تهران: نشر صدوق، ‏ 1397ق‏.