فقیه برای استنباط احکام شرعی خصوصاً در این عصر که با پیچیدگیها و مسائل مستحدثه خاصی روبرو است، نیازمند یکسری قواعدی است تا در استنباط، از آنها کمک گرفته و آنها را بهعنوان معیار و میزان صحت و سقم فتاوای خود قرار دهد. یکی از آن قواعد، قاعده عدالت اجتماعی میباشد. عدالت اجتماعی مهـمتـرین شـاخص ارتقای حیات بشری بوده و برقراری آن یکی از هدفهای مهم اسلام است. عدالت در نصوص قرآن کریم و روایتهای فراوان بهعنوان هدف و مقصد دین و انبیا معرفی شده است. ما در این نوشتار به بررسـی مفهـوم و ماهیـت عـدالت اجتماعی بهعنوان یک قاعده فقهی که فقیه در استنباط حکم شرعی بی نیاز از آن نیست، خواهیم پرداخت. بیان خواهد شد که فقیه؛ هم بصورت حکم اولی میتواند از این قاعده برای اثبات یا نفی حکمی استفاده کند و هم بهعنوان معیار و میزان برای سنجش صحت و سقم استنباطهای خود که در این صورت بر ادله دیگر حاکم خواهد بود. برای اثبات این قاعده به دلایلی از جمله کتاب، سنت، اجماع و عقل استناد خواهیم کرد و نمونههایی از کاربرد این قاعده در استنباط احکام را در دو محور (مصدر استنباط احکام و معیار سنجش استنباط) ذکر خواهیم کرد.
مدیرمسئول
)