ORIGINAL_ARTICLE
نسبت میان اصل «ضرورت حکومت» و قاعده «عدم ولایت»
یکی از اصول پرکاربرد در متون فقهی، اصل عدم ولایت احد علی احد است. این قاعده مستند به ادله بسیار قوی و قابل استناد در مباحث مختلف فقهی است. از جمله مواردی که این قاعده مورد استناد و استفاده قرار گرفته است، در مباحث مرتبط با ولایت فقیه است. هر کدام از موافقان و مخالفان نظریه ولایت فقیه از این اصل برای اثبات دیدگاه خویش استفاده نمودهاند. با بررسی ادله این اصل و کاربردهای آن میتوان به این نتیجه رسید که اصل عدم ولایت؛ اگرچه یک اصل متقن و کاربردی در مباحث فقهی است، لکن با توجه به ادله عقلی و نقلی ناظر به ضرورت حکومت و مثبت اصل ولایت در جامعه، کاربرد این اصل در این حوزه ناشی از یک اشتباه تاریخی است و این اصل در این حوزه نافذ نیست.
https://mag.rcipt.ir/article_89960_535c0ca22e9b62103ff9a0ada8416821.pdf
2018-04-21
5
28
اصل عدم ولایت
ضرورت حکومت
قاعده عدم ولایت
ولایت فقیه
محمدتقی
کریمی
mtkarimi56@gmail.com
1
مرکز تحقیقات حکومت اسلامی
AUTHOR
1. قرآن کریم.
1
2. ابن فهد حلّى، جمال الدین، احمد بن محمد اسدى، الرسائل العشر، محقق: سید مهدى رجایی، قم: کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی، 1409ق.
2
3. امام خمینی، سیدروحالله، الرسائل: تشتمل علی مباحث الاضرار، و الاستصحاب و التعادل و الترجیح، و الاجتهاد و التقلید و التقیه، ج1، قم: بینا، 1385ق.
3
4. -----------------، کتاب البیع، ج2، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1415ق.
4
5. بحرانى، آل عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، ج23، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1405ق.
5
6. تبریزی، جواد، ارشادالطالب فی شرحالمکاسب، ج3، قم: دارالصدیقة الشهیدة3، 1431ق.
6
7. جمعی از نویسندگان، فرهنگنامه اصول فقه، تهیه و تدوین مرکز اطلاعات و مدارک
7
اسلامی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1390.
8
8. جوادی آملی، عبدالله، ولایت فقیه ولایت فقاهت و عدالت، قم: اسراء، 13790.
9
9. حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج27، قم: مؤسسه آل البیت:، 1409ق.
10
10. حلّى، محمد بن منصور بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، ج3، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ2، 1410ق.
11
11. خوانساری، احمد، جامعالمدارک فی شرحالمختصرالنافع، التحقیق والتخریج: محمدباقر ملکیان، ج5، قم: سماء قلمق.1395،
12
12. سبحانى، جعفر، تهذیب الاصول، ج3، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، ۱۴۲۳ق.
13
13. سبزوارى، محقق، محمد باقر بن محمد مؤمن، کفایة الأحکام، ج1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1423ق.
14
14. شباننیا، قاسم، «تحلیل اصالت جنگ یا صلح در سیاست خارجی دولت اسلامی»، معرفت سیاسی، سال هفتم، ش2، پیاپی14، پاییز و زمستان 1394.
15
15. شریعتی، روحالله، قواعد فقه سیاسی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1387.
16
16. شهید اول، محمد بن مکى، القواعد و الفوائد، ج1، قم: کتابفروشى مفید، بیتا.
17
17. شهید ثانى، زین الدین بن على، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، ج4، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، 1413ق.
18
18. علامه حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ2، 1413ق.
19
19. قطیفى، آل طوق، احمد بن صالح، رسائل آل طوق القطیفی، ج3، بیروت: دار المصطفى لإحیاء التراث، 1422ق.
20
20. کاشانى، ملا حبیب الله، تسهیل المسالک إلى المدارک، قم: المطبعة العلمیة، 1404ق.
21
21. کاشف الغطاء، جعفر بن خضر، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، ج1، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، مرکز انتشارات، 1422ق(الف).
22
22. --------------------، أنوار الفقاهة (کتاب النکاح)، نجف اشرف: مؤسسه کاشف الغطاء،
23
1422ق(ب).
24
23. کاشف الغطاء، عباس بن حسن بن جعفر، الفوائد الجعفریة، قم: مؤسسه کاشف الغطاء، بیتا.
25
24. کدیور، محسن، حکومت ولایی، رانهت.1380، ین نشر:
26
25. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، باهتمام محمد حسین الدرایتی، ج1، قم: دارالحدیث، 1387.
27
26. مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحارالانوار: الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج75و101، قم: دار الحیاء التراث العربی و مؤسسة التاریخ العربی، 1403ق.
28
27. -------------------------، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج1، 4و6، قم: دار الکتب الإسلامیّة، 1404ق.
29
28. محقق اردبیلی، احمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، ج1و4، قم: مؤسسه انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1362.
30
29. مراغى، سید میر عبد الفتاح بن على حسینى، العناوین الفقهیة، ج2، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417ق.
31
30. مصطفوی، سیدمحمدکاظم، القواعد الفقهیة، قم: دارالمصطفی9 العالمیة، 1388.
32
31. منتظری، حسینعلی، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیة، ج1و4، قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیة، 1366.
33
32. موسوی قزوینى، سید على، الاجتهاد و التقلید (التعلیقة على معالم الأصول)، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1427ق.
34
33. نجفى، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج31، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چ7، 1404ق.
35
34. نراقى، مولى احمد بن محمد مهدى، عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1417ق.
36
ORIGINAL_ARTICLE
مفهوم شورش و شورشی و چگونگی رو در رویی دولت اسلامی با شورشیان از منظر فقه
از نگاه فقه، شورشیان به کسانی اطلاق میشود که فراتر از نقد و انتقاد، بر ضد پیشوای عادل مسلمان، قیام نمایند و بر علیه دولت اسلامی وارد جنگ شوند و یا تحرکات خشونتآمیز، به مقابله و معارضه با آن بر خیزند. مقصود از «دولت اسلامی» هرگونه حاکمیتی است که توسط حاکمی عادل؛ اعم از معصوم و یا غیر او بر جوامع اسلامی اِعمال شود. گرچه سمت و سوی مستقیم روایات وارده در این باب و نیز ظاهر عبارتهایی از فقها، شوریدن بر امام معصوم7 است، ولی با تکیه بر دلایل و شواهدی چند، میتوان احکام مربوط به این گروه را بر شورشیان بر ولی فقیه نیز تعمیم داد. دولت اسلامی، پیش از هرگونه اقدام نظامی و انتظامی، باید این گروه را ارشاد و راهنمایی کند و با آنان اتمام حجت نماید و در صورت بیتأثیربودن این کار، مقابله انتظامی و نظامی با آنان جایز، بلکه واجب خواهد بود. ایشان در زمره کافران محسوب نمیشوند و لذا احکام غسل و کفن و نماز، بر کشتههای آنان جاری است و زنان و کودکانشان به اسارت در نمیآیند. بحث این مقاله، به شیوۀ تحلیلی ـ توصیفی دنبال خواهد شد.
https://mag.rcipt.ir/article_89961_7c790bfcc5ea03a1e3503b905652ec05.pdf
2018-04-21
29
56
دولت اسلامی
شورشیان
بغاة
فقه حکومتی
علی اکبر
کلانتری
1
دانشیار دانشگاه شیراز، مدرس حوزه علمیه و عضو مجلس خبرگان رهبری
AUTHOR
1. قرآن کریم.
1
2. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج2، قم: کتابخانه آیةالله نجفی مرعشی، 1404ق.
2
3. ابن اثیر، مبارک بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ج1، قم: مؤسسه اسماعیلیان، 1364.
3
4. ابن ادریس، محمد بن احمد، السرائر، ج2، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1411ق.
4
5. ابن حمزه، محمد، الوسیلة الی نیل الفضیلة، قم: کتابخانه آیةالله نجفی مرعشی، 1408ق.
5
6. ابن زهره، حمزة بن علی، غنیة النزوع إلی علمی الاصول و الفروع، قم: مؤسسه امام صادق7، 1417ق.
6
7. ابن منظور، محمدبن مکرّم، لسان العرب، ج1و3، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1416ق.
7
8. احسایی، ابن ابی الجمهور، عوالی اللئالی، ج4، قم: مؤسسه سید الشهداء7، 1405ق.
8
9. انصاری، محمدعلی، الموسوعة الفقهیة المیسرة، ج2، قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1415ق.
9
10. امام خمینی، سید روح الله، ولایت فقیه، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1390.
10
11. حرّ عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعة، ج1و11، بیروت: داراحیاء التراث العربی، 1391ق.
11
12. حلبی، ابوالمجد علی بن حسن، اشارة السبق الی معرفة الحق، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1414ق.
12
13. حمیری قمی، عبدالله بن جعفر، قرب الاسناد، تهران: انتشارات کتابخانة نینوی، بیتا.
13
14. دیلمی، سلّار بن عبدالعزیز، المراسم العلیة، قم: المعاونة الثقافیة للمجمع العالمی لاهل البیت:، 1414ق.
14
15. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، ج14، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1351.
15
16. روحانی، سید محمدصادق، فقه الصادق7، ج13، قم: دارالکتاب، 1413ق.
16
17. شهید اول، محمدبن مکی، الدروس الشرعیة، ج2، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1414ق.
17
18. -----------------، اللمعة الدمشقیة، قم: دارالفکر، 1411ق.
18
19. شهید ثانی، زین الدین، الروضة البهیة، ج2، قم: انتشارات داوری، 1410ق.
19
20. صدوق، محمدبن علی، الخصال، ج1، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1403ق.
20
21. ---------------، علل الشرایع، ج1، قم: مکتبة الداوری، بیتا.
21
22. ---------------، کمال الدین و اکمال النعمة، قم: دارالحدیث، 1380.
22
23. طباطبایی، سیدعلی، ریاض المسائل، ج6، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1415ق.
23
24. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج2، مشهد مقدس: نشر مرتضی، 1403ق.
24
25. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج9، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1415ق.
25
26. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج1، تهران: المکتبة المرتضویة، 1408ق.
26
27. طوسی، محمدبن حسن، الخلاف، ج5، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1417ق.
27
28. ---------------، مصباح المتهجد، بیروت: مؤسسه فقه الشیعة، 1411ق.
28
29. ---------------، النهایة فی مجرد الفقه و الفتوی، بیروت: دارالاندلس، بیتا.
29
30. ---------------، المبسوط فی فقه الامامیة، ج7، تهران: المکتبة المرتضویة، 1351.
30
31. ---------------، الاقتصاد، قم: چاپخانه خیام، 1400ق.
31
32. ---------------، التبیان فی التفسیر القرآن، ج1، 9و10، مطبعة مکتب الاعلام الاسلامی، 1409ق.
32
33. ---------------، تهذیب الاحکام، ج4و6، دارالکتب الاسلامیة، 1365.
33
34. علامه حلی، حسن بن یوسف، تحریر الاحکام، ج2و3، قم: مؤسسه امام صادق7، 1420ق.
34
35. --------------------، منتهی المطلب، ج2، تبریز: نشر حاج احمد، 1333ق.
35
36. --------------------، تذکرة الفقهاء، ج9، قم: مؤسسه آل البیت:، 1417ق.
36
37. --------------------، ارشاد الاذهان، ج1، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1410ق.
37
38. --------------------، قواعد الاحکام، ج1، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1413ق.
38
39. عیاشی، محمدبن مسعود، تفسیر عیاشی، ج1، تهران: چاپخانه علمیه، 1380ق.
39
40. فاضل آبی، حسن بن علی، کشف الرموز، ج1، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1410ق.
40
41. فرهنگستان زبان و ادب فارسی، فرهنگ واژههای مصوّب فرهنگستان، ج5، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، بیتا.
41
42. فیروز آبادی، مجدالدین، القاموس المحیط، ج4، بیروت: داراحیاء التراث العربی، 1412ق.
42
43. قاضی ابن براج، عبدالعزیز، المهذب، ج1، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1406ق.
43
44. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، ج2، قم: مؤسسه دارالکتاب، 1404ق.
44
45. کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء، ج2، اصفهان: انتشارات مهدوی، بیتا.
45
46. کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، ج1، 5و8، تهران: دارالکتب الاسلامیة، 1365.
46
47. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج33، بیروت: مؤسسه دارالوفاء، 1404ق.
47
48. محقق حلی، جعفربن حسن، شرایع الاسلام، ج1، تهران: انتشارات استقلال، 1409ق.
48
49. ------------------، المختصر النافع، تهران: مؤسسه بعثت، 1410ق.
49
50. معین، محمد، فرهنگ معین، ج2و3، تهران: انتشارات زرین، 1386.
50
51. مفید، محمدبن نعمان، المقنعة، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1410ق.
51
52. نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج21، تهران: دارالکتب الاسلامیة، 1362.
52
53. نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، ج11، قم: مؤسسه آل البیت:، 1408ق.
53
ORIGINAL_ARTICLE
در جستجوی نظریهای قانونگذاری در آثار برخی از فقیهان معاصر امامیه
قانونگذاری همواره از موضوعات مهم علوم سیاسی بوده و اخیراً در نظریه حقوقی و حقوق عمومی نیز بدان توجه شده است. این موضوع در فقه و اصول اسلامی یا همان نظریه حقوقی اسلامی از اهمیت زیادی برخوردار است و از لحاظ عملی نیز در حکومت اسلامی دارای آثار بسیاری میباشد. بحث این مقاله جستجو در نظرات برخی فقیهان معاصر برای کشف و تنقیح نظریهای فقهی در موضوع قانونگذاری است که میتواند متناظری برای نظریه قانونگذاری در نظریه حقوقی و حقوق عمومی مدرن باشد. این دسته از فقیهان در این موضوع دارای اشتراک نظر در بسیاری از مبانی و نتایجاند؛ بهنحوی که میتوان در نگاهی کلان، نظریه واحدی را به همه آنها نسبت داد. این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی به حل این مسأله پرداخته است. بنابراین، اولاً به استخراج نظریهای در این موضوع از مجموع نظرات ایشان مبادرت ورزیده و سه مرتبه حکم از منظر آنان؛ یعنی تشریع، تشخیص و برنامهریزی را بررسی کرده است. سپس به ارائه تعریفی از مفهوم سیاسی و حقوقی قانونگذاری پرداخته و آن را در نظریه فقهی مطرحشده شناسایی کرده است. حاصل آنکه این مفهوم با آنچه که ایشان از آن به قانونگذاری تعبیر میکنند، متفاوت بوده و منحصر در مرتبه برنامهریزی است.
https://mag.rcipt.ir/article_89962_cd6a56c841f13827264ac91b3704acfe.pdf
2018-04-21
57
84
نظریه قانونگذاری
مراتب حکم
تشریع
نظریه فقهی
قانونگذاری
حکم شرعی
حکم حکومتی
حسین
امینی پژوه
ho.amini.po@gmail.com
1
دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه امام صادق
AUTHOR
عباس
کعبی
daftar.ahvaz@gmail.com
2
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی و عضو مجلس خبرگان رهبری
AUTHOR
1. قرآن کریم.
1
2. آخوند خراسانی، ملا محمدکاظم، کفایة الاصول، قم: مؤسسه آل البیت:، 1409ق.
2
3. امام خمینی، سید روح الله، تحریرالوسیلة، ج2، ترجمۀ علی اسلامى، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ21، 1425ق.
3
4. انتظاری، محمد حسن، مصاحبه دبیر شورای عالی فضای مجازی، ۷ اردیبهشت 1393، دسترسی در:www.majazi.ir.
4
5. انصاری، مرتضی بن محمد امین، المکاسب المحرمة، ج1، قم: لجنة تحقیق تراثنا الشیخ الاعظم، 1415ق.
5
6. بجنوردى، سید محمد، قواعد فقهی، ج2، تهران: مؤسسه عروج، چ3، 1401ق.
6
7. جلالی فراهانی، امیرحسین، «پیشگیری از جرائم رایانهای»، مجله حقوق دادگستری، ش47، تابستان 1383.
7
8. جمعی از نویسندگان، حقیقت مجازی، تهران: مرکز ملی فضای مجازی، 1395.
8
9. جمعی از نویسندگان، درسنامه فلسفه حقوق، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1388.
9
10. جوادی آملی، عبدالله، پیام همایش علمی فضای مجازی پاک بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسرا، مدیریت آرشیو اسناد و منابع، واحد تایپ، 26/11/1393.
10
11. حاجی ملامیرزایی، حامد، «تدوین الگوی خط مشیگذاری فضای مجازی کشور، ارائه مدل مفهومی و اعتباربخشی آن»، رساله دکتری، دانشگاه تهران (پردیس فارابی)، مهرماه 1383.
11
12. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج6و12، قم: طبع اسلامیه، بیتا.
12
13. حسینی، سید داود، «بازیهای رایانهای؛ نگاهی به ویژگیها، بایدها و نبایدها»، فصلنامه رهآورد نور، ش36، پاییز 1390.
13
14. خامنهای، علی، سخنرانی در تاریخ 4/9/1388، در سایت: www.khamenei.ir.
14
15. خوانسارى، موسی، منیة الطالب فی شرح المکاسب، تقریرات نائینى، تهران: المکتبة المحمدیة، 1373.
15
16. خویی، سید ابوالقاسم، أجود التقریرات، (تقریرات درس آیةالله محمدحسین نائینى)، ج1، قم: مؤسسه مطبوعات دینی، 1419ق.
16
17. دیوید، بل، درآمدی بر فرهنگ سایبر، ترجمه مسعود کوثری و حسین قمی، تهران: انتشارات جامعه شناسان، 1389.
17
18. زرشناس، شهریار، مبانی نظری غرب مدرن، تهران: انتشارات صبح، 1387.
18
19. شمسالدین، محمد مهدی، نظام الحکم و الادارة فی الاسلام، قم: دارالثقافة للطباعة و النشر، چ3، 1412ق.
19
20. طریحى، فخر الدین، مجمع البحرین، ج3، تهران: انتشارات کتابفروشى مرتضوى، چ3، 1416ق.
20
21. عاملی، سید سعیدرضا، رویکرد دوفضایی به آسیبها، جرائم، قوانین و سیاستهای فضای مجازی، تهران: امیر کبیر، 1390.
21
22. عمید زنجانی، عباسعلی، فقه سیاسی، ج 1، 3و8، تهران: انتشارات امیر کبیر، چ4، 1421ق.
22
23. ---------------، قواعد فقه بخش حقوق عمومی، تهران: انتشارات سمت، چ3، 1390.
23
24. فاضل لنکرانى، محمد، القواعد الفقهیة، ج1، قم: مرکز فقه الائمة الاطهار، چ4، 1434ق.
24
25. --------------، استفتا، دسترسی در: http://www.rahebehesht.org.
25
26. فیروزآبادی، مجد الدین، القاموس المحیط، ج3، بیروت: دارالعلم للجمیع، بیتا.
26
27. قاسمی، وحید، عدلی پور، صمد، کیان پور، مسعود، «تعامل در فضای مجازی شبکههای اجتماعی اینترنتی و تأثیر آن بر هویت دینی جوانان»، دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی دین و ارتباطات، سال نوزدهم، ش42، پاییز و زمستان 1391.
27
28. قانع، احمد علی، فقه و پیام گمراهی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7، 1384.
28
29. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
29
30. قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج2و3، تهران: انتشارات مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، چ11، 1383.
30
31. کاشف الغطاء، محمد حسین بن على، تحریر المجلة، ج1، نجف اشرف: المکتبة المرتضویة، 1359ق.
31
32. کعبی نسب، عباس، تحلیل مبانی اصل هشتم قانون اساسی، گزارش پژوهشی، تحقیق و تنقیح: مهدی رجایی، پژوهشکده شورای نگهبان، شماره مسلسل: 13940151، 29/09/ 1394.
32
33. -------------، سلسله نشستهای فقه حکومتی، گروه علوم سیاسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، 21/1/92: qabas.iki.ac.ir>node.
33
34. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج5، تهران: دار الکتب الاسلامیه، بیتا.
34
35. کیان خواه، احسان و علوی وفا، سعید، مجموعه مقالات نخستین همایش ملی دفاع سایبری، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، چ2، 1391.
35
36. لوهان، مک، مارشال، هربرت، برای درک رسانهها، تهران: مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامهای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، 1377.
36
37. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج2، 32، 72و109، بیروت: دار احیاءالتراث، چ3، 1403ق.
37
38. محقق داماد، سید مصطفى، قواعد فقه، ج1و2، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى، چ12، 1406ق.
38
39. مرادی، غفور، «چالشها و الزامات اخلاقی فراروی تولیدکنندگان و توزیعکنندگان بازیهای رایانهای با توجه به آموزههای اسلامی»، پایان نامه کارشناسی ارشد، جامعة المصطفی العالمیة، دی ماه ۱۳۹۴.
39
40. مکارم شیرازى، ناصر، دائرة المعارف فقه مقارن، قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابیطالب7، 1427ق.
40
41. ملک افضلی، محسن، «آثار قاعده حفظ نظام»، فصلنامه حکومت اسلامی، سال 15، ش58، تابستان 1389.
41
42. موسوی بجنوردى، سید حسن، القواعد الفقهیة، ج1، 5، 6و7، قم: نشر الهادی، 1419ق.
42
43. موسوی، سید ابوالفضل، «بازیهای رایانهای از منظر اخلاق کاربردی با رویکرد اسلامی»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهشنامه اخلاق، ش14، زمستان 1390.
43
44. نائینی، محمدحسین، تنبیه الامه و تنزیه الملة، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1424ق.
44
45. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق شیخ عباس قوچانی، ج21، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چ7، 1981م.
45
46. ندوی، علی احمد، موسوعة القواعد الضوابط الفقهیة، ج1، قاهرة، دار عالم المعرفة، 1419ق.
46
47. نراقی، احمد بن محمد، مستند الشیعة، ج4، قم: موسسة آل البیت: لإحیاءالتراث، 1415ق.
47
ORIGINAL_ARTICLE
قواعد فقهی پالایش فضای مجازی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران
پالایش فضای مجازی به معنای تصفیه کردن، پالودن و سالمسازی فضای مجازی است که هدف از آن، ایجاد محدودیت یا ممانعت از دسترسی به یک گفتار و نمایش، یا مقولهای از گفتار و نمایش در فضای مجازی است، از میان نقشآفرینان فضای مجازی، نقش دولتها و سیاستهای پیشگرفته از سوی آنان از اهمیت برخوردار است؛ محدوده وگستره این تکاپو برای پالایش، با نگرش به دولتها کجاست؟ در نظام حقوقی جمهوری اسلامی و دولت اسلامی، محدوده پالایش و قواعد فقهی حاکم بر پالایش فضای مجازی چیست؟ هرچند در گنجینه فقه امامیه، اصل نخستین، آزادی اطلاعات و ارتباطات است، اما به این آزادی به فراخور بنمایههای دینی نگریسته میشود؛ چراکه قواعد گوناگون فقهی که شالودههای نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران هستند، دلالت بر پالایش این فضا بر پایه درونمایه دینی دارند. پرسش اصلی در این پژوهش آن است که قواعد فقهی پالایش فضای مجازی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران کدام است؟ یافتههای پژوهش عبارتند از برخی از قواعد فقهی مانند «قاعده لاضرر»، «قاعده وجوب حفظ نظام»، «قاعده حرمة الاعانة علی الإثم»، «قاعده وجوب دفع ضرر محتمل»، «قاعده اوفوا بالعقود»، «قاعده نفی سبیل» و ... .
https://mag.rcipt.ir/article_89963_27d123ab08deedc88ec59a02952aed15.pdf
2018-04-21
85
116
قواعد فقهی
فضای مجازی
فیلترینگ
فضای سایبر
آزادی بیان
سیدعلیرضا
طباطبایی
1
دانش آموخته حوزه علمیه قم و دکتری حقوق عمومی
AUTHOR
محمدعلی
لیالی
2
دانش آموخته حوزه علمیه قم و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی
AUTHOR
قرآن کریم.
1
آخوند خراسانی، ملا محمدکاظم، کفایة الاصول، قم: مؤسسه آل البیت:، 1409ق.
2
امام خمینی، سید روح الله، تحریرالوسیلة، ج2، ترجمۀ علی اسلامى، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ21، 1425ق.
3
انتظاری، محمد حسن، مصاحبه دبیر شورای عالی فضای مجازی، ۷ اردیبهشت 1393، دسترسی در: www.majazi.ir.
4
انصاری، مرتضی بن محمد امین، المکاسب المحرمة، ج1، قم: لجنة تحقیق تراثنا الشیخ الاعظم، 1415ق.
5
بجنوردى، سید محمد، قواعد فقهی، ج2، تهران: مؤسسه عروج، چ3، 1401ق.
6
جلالی فراهانی، امیرحسین، «پیشگیری از جرائم رایانهای»، مجله حقوق دادگستری، ش47، تابستان 1383.
7
جمعی از نویسندگان، حقیقت مجازی، تهران: مرکز ملی فضای مجازی، 1395.
8
جمعی از نویسندگان، درسنامه فلسفه حقوق، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1388.
9
جوادی آملی، عبدالله، پیام همایش علمی فضای مجازی پاک بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسرا، مدیریت آرشیو اسناد و منابع، واحد تایپ، 26/11/1393.
10
حاجی ملامیرزایی، حامد، «تدوین الگوی خط مشیگذاری فضای مجازی کشور، ارائه مدل مفهومی و اعتباربخشی آن»، رساله دکتری، دانشگاه تهران (پردیس فارابی)، مهرماه 1383.
11
حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج6و12، قم: طبع اسلامیه، بیتا.
12
حسینی، سید داود، «بازیهای رایانهای؛ نگاهی به ویژگیها، بایدها و نبایدها»، فصلنامه رهآورد نور، ش36، پاییز 1390.
13
خامنهای، علی، سخنرانی در تاریخ 4/9/1388، در سایت: www.khamenei.ir.
14
خوانسارى، موسی، منیة الطالب فی شرح المکاسب، تقریرات نائینى، تهران: المکتبة المحمدیة، 1373.
15
خویی، سید ابوالقاسم، أجود التقریرات، (تقریرات درس آیةالله محمدحسین نائینى)، ج1، قم: مؤسسه مطبوعات دینی، 1419ق.
16
دیوید، بل، درآمدی بر فرهنگ سایبر، ترجمه مسعود کوثری و حسین قمی، تهران: انتشارات جامعه شناسان، 1389.
17
زرشناس، شهریار، مبانی نظری غرب مدرن، تهران: انتشارات صبح، 1387.
18
شمسالدین، محمد مهدی، نظام الحکم و الادارة فی الاسلام، قم: دارالثقافة للطباعة و النشر، چ3، 1412ق.
19
طریحى، فخر الدین، مجمع البحرین، ج3، تهران: انتشارات کتابفروشى مرتضوى، چ3، 1416ق.
20
عاملی، سید سعیدرضا، رویکرد دوفضایی به آسیبها، جرائم، قوانین و سیاستهای فضای مجازی، تهران: امیر کبیر، 1390.
21
عمید زنجانی، عباسعلی، فقه سیاسی، ج 1، 3و8، تهران: انتشارات امیر کبیر، چ4، 1421ق.
22
---------------، قواعد فقه بخش حقوق عمومی، تهران: انتشارات سمت، چ3، 1390.
23
فاضل لنکرانى، محمد، القواعد الفقهیة، ج1، قم: مرکز فقه الائمة الاطهار، چ4، 1434ق.
24
--------------، استفتا، دسترسی در: http://www.rahebehesht.org.
25
فیروزآبادی، مجد الدین، القاموس المحیط، ج3، بیروت: دارالعلم للجمیع، بیتا.
26
قاسمی، وحید، عدلی پور، صمد، کیان پور، مسعود، «تعامل در فضای مجازی شبکههای اجتماعی اینترنتی و تأثیر آن بر هویت دینی جوانان»، دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی دین و ارتباطات، سال نوزدهم، ش42، پاییز و زمستان 1391.
27
قانع، احمد علی، فقه و پیام گمراهی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7، 1384.
28
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
29
قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج2و3، تهران: انتشارات مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، چ11، 1383.
30
کاشف الغطاء، محمد حسین بن على، تحریر المجلة، ج1، نجف اشرف: المکتبة المرتضویة، 1359ق.
31
کعبی نسب، عباس، تحلیل مبانی اصل هشتم قانون اساسی، گزارش پژوهشی، تحقیق و تنقیح: مهدی رجایی، پژوهشکده شورای نگهبان، شماره مسلسل: 13940151، 29/09/ 1394.
32
-------------، سلسله نشستهای فقه حکومتی، گروه علوم سیاسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، 21/1/92: qabas.iki.ac.ir>node.
33
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج5، تهران: دار الکتب الاسلامیه، بیتا.
34
کیان خواه، احسان و علوی وفا، سعید، مجموعه مقالات نخستین همایش ملی دفاع سایبری، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، چ2، 1391.
35
لوهان، مک، مارشال، هربرت، برای درک رسانهها، تهران: مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامهای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، 1377.
36
مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج2، 32، 72و109، بیروت: دار احیاءالتراث، چ3، 1403ق.
37
محقق داماد، سید مصطفى، قواعد فقه، ج1و2، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى، چ12، 1406ق.
38
مرادی، غفور، «چالشها و الزامات اخلاقی فراروی تولیدکنندگان و توزیعکنندگان بازیهای رایانهای با توجه به آموزههای اسلامی»، پایان نامه کارشناسی ارشد، جامعة المصطفی العالمیة، دی ماه ۱۳۹۴.
39
مکارم شیرازى، ناصر، دائرة المعارف فقه مقارن، قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابیطالب7، 1427ق.
40
ملک افضلی، محسن، «آثار قاعده حفظ نظام»، فصلنامه حکومت اسلامی، سال 15، ش58، تابستان 1389.
41
موسوی بجنوردى، سید حسن، القواعد الفقهیة، ج1، 5، 6و7، قم: نشر الهادی، 1419ق.
42
موسوی، سید ابوالفضل، «بازیهای رایانهای از منظر اخلاق کاربردی با رویکرد اسلامی»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهشنامه اخلاق، ش14، زمستان 1390.
43
نائینی، محمدحسین، تنبیه الامه و تنزیه الملة، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1424ق.
44
نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق شیخ عباس قوچانی، ج21، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چ7، 1981م.
45
ندوی، علی احمد، موسوعة القواعد الضوابط الفقهیة، ج1، قاهرة، دار عالم المعرفة، 1419ق.
46
نراقی، احمد بن محمد، مستند الشیعة، ج4، قم: موسسة آل البیت: لإحیاءالتراث، 1415ق.
47
ORIGINAL_ARTICLE
جایگاه اموال متروکه در فقه حکومتی اسلام
این مقاله با هدف تبیین هرچه بیشتر فقه حکومتی اسلام و افزایش امنیت مالی در جامعه با ادله عقلی و نقلی، نظرات فقهای مختلف شیعه را مورد بررسی فقهی قرار میدهد و ضمن مقایسه نظرات فقها با دیدگاههای موجود در حقوق کشورهای دیگر، درباره ماهیت حقوقی اموال متروکه و تکلیف اموال معرض عنه و میزان توانمندی هرکدام در اداره عادلانه جامعه نیز به اظهار نظر میپردازد و از میان فرضیهها، فرضیه اول را که موجب گسترش کارآمدی فقه و تقویت فقه حکومتی اسلام میگردد و با ظاهر کلام فقهای متقدم نیز سازگارتر است و با قوانین موضوعه بسیاری از کشورها نیز شباهت دارد، بر سایر فرضیهها ترجیح میدهد و اعراض را درصورت تشخیص حاکم و اقتضای مصالح عمومی موجب قطع ارتباط مالکیت مال با مالکش میشناسد.
https://mag.rcipt.ir/article_89964_7b415860df178df1e5fba61920e59fb6.pdf
2018-04-21
117
144
اموال متروکه
امنیت مالی
مالکیت
فقه حکومتی
عبدالحسین
رضایی راد
ahrr39@scu.ac.ir
1
گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه شهیدچمران اهواز
AUTHOR
1. آشتیانی، میرزا محمد حسن، کتاب القضاء، قم: داراالهجرة، چ2، 1304ق.
1
2. ابن ابی جمهور، محمد بن علی بن ابراهیم الاحصائی، الاقطاب الفقهیة علی مذهب الامامیة، تحقیق: محمد الحسون، اشراف سید محمود المرعشی، قم: نشر مکتبة آیةالله المرعشی النجفی، 1410ق.
2
3. امام خمینی، سیدروحالله، تحریر الوسیلة، ج2، قم: دارالکتب العلمیة اسماعیلیان، بیتا.
3
4. ----------------، صحیفه نور، گردآوری: مرکز فرهنگی مدارک انقلاب اسلامی، ج21، تهران: سازمان انتشار و آموزش انقلاب اسلامی، 1361.
4
5. انصاری، مرتضی، کتاب النکاح، قم: مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۱۵ق.
5
6. -----------، فرائد الاصول، اعداد التحقیق، لجنة التحقیق لتراث الشیخ الاعظم، ج1، قم: مجتمع الفکر الاسلامی، 1419ق.
6
7. ایروانی، باقر، القواعد الفقهیة، قم: مؤسسة الفقه للطباعة و النشر، 1417ق.
7
8. بجنوردی، محمد حسن، القواعد الفقیهه، تحقیق: مهدی المهریزی، قم: ناشر، الهادی، الطبعه الاولی، 1419ق 1377ش.
8
9. بحر العلوم، سید محمد آل بحر العلوم، بلغة الفقیه، شرح و تعلیق، سید محمد تقی آل بحرالعلوم، ج2، تهران: منشور مکتبة الصادق، 1304ق.
9
10. بحرانی، آل عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناظرة فی احکام العترة الطاهرة، محقق: محمد تقی ایروانی و سیدعبدالرزاق مقر، ج22، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1405ق.
10
11. بطاشی، محمد بن شامس، غایة المأمول فی علم الفروع و الاصول، ج7، عمان: مطبعة الالوان الحدیثة، 1407ق.
11
12. بهوتی، منصوربن یونس،کشف القناع عن متن الاقناع، به کوشش شیخ هلال مصیلح، ج4، بیروت: بینا، 1402ق.
12
13. بیهقی، ابوبکر، محمدبن حسن، السنن الکبری، ج6، پاکستان: مطبعه مجلس، 1344ق.
13
14. توانا، سید موسی، الاجتهادومدیحاجاتناالیهفیهذاالعصر، بیجا:دارالکتب الحدیثة، بیتا.
14
15. تولایی، علی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، (مدخل اعراض)، تهران: مرکز دائرة المعارف اسلامی، 1379.
15
16. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، آراء شورای عالی ثبت و شرح آن، تهران: گنج دانش، 1395.
16
17. حر عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعة، محقق: مؤسسه آل البیت: لاحیاء التراث، ج1، 2، 17، 18و25، قم: چ2، 1414ق.
17
18. حکیم طباطبایی، سید حسن، مستمسک العروة الوثقی، ج13، النجف الاشرف: مطبعة الادب، 1391ق.
18
19. حلی، ابی طالب محمد بن الحسن بن یوسف مطهر، ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد، تعلیق: سیدحسن الموسوی الکرمانی و شیخ علی پناه الاشتهاردی، ج4، 1387ق.
19
20. حلی، ابی جعفر بن منصور بن احمد بن ادریس، السرائر، ج2، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، چ2، 1410ق.
20
21. خمینی، سید مصطفی، کتاب البیع، تحقیق و نشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج1، تهران: 1418ق.
21
22. خوئی، سید ابوالقاسم، کتاب الاجارة الاول، (مستند العروة الوثقی کتاب الاجارة)، محاضرات آیةالله خوئی، تألیف علامه الحجة الشیخ مرتضی البروجردی المطبعة العلمیه، قم: ناشر: لطفی، 1365.
22
23. --------------، کتاب النکاح الاول، قم: ناشر: لطفی، دارالهادی المطبعة العلمیة، 1407ق.
23
24. --------------، کتاب المضاربة (مبانی العروة الوثقی کتاب المضاربة)، تقریر مبحث آیةالله سید ابوالقاسم الخوئی، تألیف محمد تقی، قم: 1408ق.
24
25. --------------، مصباح الفقاهة، (من تقریرات بحث الاستاذ الاکبر، مؤلف: میرزا محمد علی التوحیدی التبریزی، ج2، نجف اشرف: بینا، بیتا.
25
26. -------------- منهاج الصالحین، ج2، قم: مدینة العلم آیةالله خوئی، چ8، 1410ق.
26
27. روحانی، سید محمد رضا، المرتقی الی الفقه الارقی، تقریراً لابحاث سید محمد الحسینی الروحانی، مؤلف سید عبدالصاحب الحکیم، ج1، تهران: دارالجلی، 1378ق.
27
28. ----------------، فقه الصادق، ج17و10، قم: نشر مؤسسه دارالکتاب، چ3، 1412ق.
28
29. ----------------، المسائل المستحدثة، قم: دار الکتاب، چ4، 1414ق(الف).
29
30. ----------------، منهاج الصالحین، ج2، کویت: مکتبة الآفین، 1414ق(ب).
30
31. سبحانی، محمد حسین، نخبة الازهار فی الاحکام الخیار (بحث آیةالله العظمی شیخ الشریعة الاصفهانی)، قم: المطبعة العلمیة، 1398ق.
31
32. سمرقندی، علاء الدین، تحفة الفقهاء، ج3، بیروت: دار الکتب العلمیة، چ2، 1414ق.
32
33. سیستانی، سید علی الحسینی، منهاج الصالحین، مکتبة آیة الله السید علی السیستانی، ج3، قم: مطبعة ستاره، 1416ق.
33
34. شهید اول، محمد مکی العاملی شمس الدین، الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة، ج2و3، قم: تحقیق و نشر: مؤسسة النشر الاسلامی، 1412ق.
34
35. شهیدثانی (زین الدین الجبعی العاملی)، الروضه البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (شرح لمعه)، تحقیق باشراف السید محمد الکلانتر، قم: ایران، انتشارات داوری، الطبعه الاولی، 1410ق.
35
36. طباطبایی، سید علی، ریاض المسائل، قم: مؤسسه آل البیت، الحجریة،1402ق.
36
37. علامه حلی، جمال الدین ابی منصور الحسن بن یوسف بن علی المطهر، تذکرة الفقهاء،ج2و3، تبریز: المکتبة الرضویة، بیتا.
37
38. ------------------------------------------------، منتهی المطلب، طبع قدیم، مقابله حسن پیش نماز، ج2، بیجا: ناشر حاج احمد تبریزی، 1333ق.
38
39. کرکی، علی بن الحسین، رسائل الکرکی، تحقیق شیخ محمد الحسون، ج4، قم: مؤسسة السید المرعشی، 1409ق.
39
40. گلپایگانی، سید محمد رضا، هدایة العباد، ج2، قم: ناشر دار القرآن الکریم، 1412ق.
40
41. ------------------، کتاب القضاء، به قلم سید علی الحسینی المیلانی، ج2، قم: 1410ق.
41
42. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة الاطهار، ج2، بیروت: مؤسسة الوفاء، 1362.
42
43. محقق داماد، مصطفی، احتکار، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چ2، 1361.
43
44. --------------، قواعد فقه، بخش مدنی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، چ4، 1380.
44
45. مصطفوی، محمد کاظم، مئة قاعدة فقهیة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، چ3، 1417ق.
45
46. معین، محمد، فرهنگ معین، ج1، تهران: امیر کبیر، چ8، 1371.
46
47. مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیة، ج2، قم: مدرسة الامام امیر المؤمنین7، چ3، 1411ق.
47
48. مؤسسه چوستینان، مدونه چوستنیان فی الفقه الرومانی، ترجمه عبدالعزیز فهمی، قاهره: موسسة چوستینان، 1946م.
48
49. میرزای قمی، ابوالقاسم، جامع الشتات، تصحیح مرتضی رضوی، ج2، تهران: انتشارات کیهان، 1371ق.
49
50. نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج24، بیروت: دار احیاءالتراث العربی، 1918م.
50
51. یزدی، سید محمد کاظم، تکملة العروة الوثقی، ج1، قم: مکتبة الداوری، بیتا.
51
52. ----------------، حاشیة المکاسب، ج1، قم: مؤسسه اسماعیلیان، 1378ق.
52
53. Encyclopedia Britannica London: Encyclopedia Britanica, In 1989.
53
54. Grolier, Encyclopedia International. New York, 1971.
54
55. Merite, Student Encylopedia, US, Gllier, 1970.
55
56. Richard, Martin, Methods in Religious studies, Richard Martin Chicago. Ufc. 1989.
56
57. Eliade patt, Encyclopadea of Religious ed, 1 Slamic Stude and part: Religious, 8 tudies.
57
ORIGINAL_ARTICLE
ماهیت و کارکرد محبّت در فلسفه سیاسی اسلامی
وجه به «محبت» بمثابه یک مؤلفه سیاسی ـ اجتماعی را میتوان یکی از نوآوریها و ابداعات علمی در حوزه فلسفه سیاسی مسلمانان عنوان نمود که بگونهای انکارناشدنی با مبانی و ارزشهای دینی ایشان پیوند خورده است. در این میان، موضوعات بسیار زیادی در حوزه محبّت صورت گرفته است که دو مسأله ماهیت محبّت و کارکردهای سیاسی ـ اجتماعی آن در مدینه آرمانی مورد نظر ایشان از اهمیت ویژهای برخوردارند. سه اصل حرکت حبّی (ابتنای نظام خلقت بر محبّت)، سریان حبّی (جریان مؤلفه محبّت در نظام آفرینش) و در نهایت تألیف حبّی (ساخت اجتماع بشری بر پایه محبّت)، مهمترین نظریات فیلسوفان سیاسی مسلمان در خصوص ماهیت محبّت بشمار میآید. مهمترین کارکردهای سیاسی ـ اجتماعی محبّت در مدینه فاضله مورد نظر متفکران حوزه فلسفه سیاسی در اسلام را میتوان در مواردی همچون کمالبخشی و سعادتآفرینی به جامعه انسانی، پذیرش لباس جایگزینی بهجای اصل عدالت در مناسبات جامعه انسانی، نقشآفرینی بمثابه محور مناسبات میان حاکمان و حکومتشوندگان و در نهایت، امکان بهرهگیری از آن بهعنوان مصدر و منبع الزام و فراتر از آن، التزام سیاسی، مورد بحث و بررسی قرار داد.
https://mag.rcipt.ir/article_89965_4a7242d8740cf87b074ae7324b6b90fa.pdf
2018-04-21
145
168
محبت
حرکت حبّی
فلسفه سیاسی
کمال
سعادت
عدالت
التزام سیاسی
نصرالله
سخاوتی
sekhavati88@gmail.com
1
دانشیار جامعه المصطفی
AUTHOR
هادی
معصومی زارع
mh.masomi@gmail.com
2
استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم و دانشجوی دکتری مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران
AUTHOR
1. نهج البلاغه.
1
2. آملی، شمس الدین، محمد بن محمود، نفائس الفنون فی عرائس العیون، تحقیق ابوالحسن شعرانی، ج2، تهران: نشر اسلامیه، 1381.
2
3. ابن عربی، محی الدین محمدبن علی، الحب و المحبة الالهیة، جمع و تألیف محمود محمود الغراب، دمشق: الکاتب العربی، الطبعة الثانیة، 1412ق.
3
4. ------------------------، فصوص الحکم، تصحیح ابوالعلاء عفیفی، بیروت: دارالکتاب العربی، 1400ق.
4
5. ابن مسکویه رازی، تهذیب الاخلاق و تطهیر الأعراق، ترجمه علی اصغر حلبی، تهران: اساطیر، 1381.
5
6. افلاطون، جمهور، ترجمه فؤاد روحانی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چ11، 1386.
6
7. دوانی، محمدبن اسعد، اخلاق جلالی، ترجمه و تصحیح عبدالله مسعودی آرانی، تهران: اطلاعات، 1391.
7
8. سهروردی، یحییبنحبش، مجموعه مصنفات شیخ اشراق (شهابالدین یحیی سهروردی)، به کوشش سیدحسین نصر، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1380.
8
9. شیرازی (صدرالدین)، محمد بن ابراهیم، کسر اصنام الجاهلیة، تصحیح محسن جهانگیری، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1381.
9
10. طوسی، نصیر الدین محمد بن محمد بن حسن، اوصاف الاشراف، به اهتمام سید مهدی شمس الدین، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، 1373.
10
11. --------------------------------، اخلاق ناصری، تهران: انتشارات خوارزمی، 1356.
11
12. عراقی، شیخ فخر الدین، ابراهیم بن بزرگمهر، لمعات، مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی، 1363.
12
13. فارابی، ابونصر محمد، رسالة فی أعضاء الحیوان، تحقیق دکتر عبدالرحمن بدوی، بیروت: دارالاندلس، بی تا.
13
14. --------------، فصول منتزعة، حقَّقَه و قدَّم له و علَّق علیه، الدکتور فوزی مِتری نجار، تهران: مکتبة الزهراء، چ2، 1364.
14
15. --------------، آراء أهل المدینة الفاضلة و مضاداتها، بیروت: دارمکتبة الهلال، 1374.
15
16. --------------، کتاب السیاسة المدنیة، بیروت: دارمکتبة الهلال، 1996م.
16
17. کشفی، جعفر بن ابی اسحاق، تحفة الملوک (گفتارهایی درباره حکمت سیاسی)، ج2، قم: بوستان کتاب، 1381.
17
18. کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، ج1، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چ5، 1363.
18
19. Soble, Alan, Eros, agape, and philia : readings in the philosophy of Love, New York, N.Y. : Paragon House, 1989.
19
ORIGINAL_ARTICLE
نقش مهدویت در تحکیم نظام اجتماعی عصر غیبت
توانمندی حکومت و نظام اجتماعی از دغدغههای مهمی است که همواره مورد توجه نظامهای سیاسی و حکومتی است. عوامل مختلفی میتوانند در بقا و تداوم، پویایی و توانمندسازی حکومت و نظام اجتماعی نقش داشته باشند. انسجام درونی، نظم و امنیت از مهمترین عوامل توانمندی حکومت و نظام اجتماعی بشمار میروند. اندیشه مهدویت در پویایی و توانمندی حکومت بخصوص در ساحات انسجام و همبستگی و نظم و امنیت، نقش مهمی میتواند داشته باشد و کارکرد در این حوزهها از کارکردهای مهم این اندیشه بهحساب میآید؛ زیرا باور به اندیشه مهدویت میتواند مردم را حول محور خود جمع کند و برای تحقق هدفی مشخص، آنان را بصورت یک واحد یکپارچه درمیآورد و به آنان هویت واحد میدهد و بهدنبال آن قدرت اجتماعی را تقویت مینماید و ارتباط اجتماعی را تحکیم میبخشد و در نتیجه زمینههای امنیت و نظم اجتماعی را فراهم میآورد. در این تحقیق، به هدف نشاندادن کارکرد اندیشه مهدویت در ساحت حکومت و نظام اجتماعی عصر غیبت و نشاندادن راهکارهای اندیشه مهدویت در تقویت و تحکیم حکومت و نظام اجتماعی، بحث و گفتگو شده است. مهمترین یافتههای این تحقیق تبیین راهکارهای اندیشه مهدویت در ساحتهای انسجام و همبستگی و نظم و امنیت اجتماعی و تحکیم روابط اجتماعی است. مهمترین راهکارهای این اندیشه در این حوزهها عبارت است از: تولید و بازخوانی ارزشهای نفسانی و اخلاقی مشترک، تحکیم باورهای دینی بخصوص آموزه امامت، ایجاد ارتباط و پیوند عاطفی در مردم، ایجاد اتحاد و هویت واحد بین اقوام و خردهفرهنگها و ایجاد اعتماد عمومی که از تقویت ارزشها و پایبندی به قواعد اخلاقی ناشی میشود.
https://mag.rcipt.ir/article_89966_aa7fd663ce0ab3929258bc6a4fea2762.pdf
2018-04-21
169
195
اندیشه مهدویت
امنیت اجتماعی
نظام اجتماعی
نظام سیاسی
عصر غیبت
محمود
ملکی راد
m.malekirad44@gmail.com
1
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
AUTHOR
1. قرآن کریم.
1
2. آل یاسین، محمد حسن، المهدی المنتظر بین التصور و التصدیق، بیروت: دارالمورخ العربی، 1433ق.
2
3. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج12، بیروت: دار صادر، چ3، 1414ق.
3
4. ادیبی، حسین، جامعهشناسی طبقات اجتماعی، تهران: دانشکده علوم اجتماعی، 1354.
4
5. اسکیدمور، ویلیام، تفکر نظری در جامعهشناسی، جمعی از مترجمان، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1385.
5
6. باتامور، توماس برتون (تی. بی.)، جامعهشناسی، ترجمه سید حسن منصور و سید حسن حسینی کلجاهی، تهران: امیر کبیر، چ4، 1372.
6
7. بن نبی، مالک، شبکه روابط اجتماعی، ترجمه جواد صالحی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1359.
7
8. تویجری، حمود بن عبدالله، الاحتجاج بالاثر علی من انکر المهدی المنتظر، ج1، ریاض: الرئاسة العامة لادارات البحوث العلمیة، 1403ق.
8
9. چلبی، مسعود، جامعه شناسی نظم، تهران: نشر نی، چ2، 1382.
9
10. دهخدا، علی اکبر، لغتنامه دهخدا، ج1، تهران: سیروس، 1336.
10
11. راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، تهران: آرایه، 1387.
11
12. رضایی، محمد حسین، مبانی و مسائل امنیت اجتماعی، رویکردی ایرانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1391.
12
13. ساروخانی، باقر، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1375.
13
14. صالحی امیری، سیدرضا، امنیت اجتماعی، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، 1392.
14
15. ----------------، انسجام ملی و تنوع فرهنگی، تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، چ2، 1389.
15
16. صدوق، محمدبن علی، کمال الدین و تمام النعمة، تحقیق علی اکبر غفاری، ج1و2، تهران: دارالکتب الاسلامیة، چ2، 1359.
16
17. ---------------، علل الشرایع، ج2، قم: داوری، 1385.
17
18. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، ج2، مشهد مقدس: نشر مرتضی، 1403ق.
18
19. طوسی، محمدبن الحسن، الغیبة، قم: دار المعارف الإسلامیة، 1411ق.
19
20. عمید، حسن، فرهنگ عمید، ج1، تهران: امیرکبیر، چ4، 1363.
20
21. کاوه، محمد، آسیبشناسی بیماریهای اجتماعی، ج1، تهران: جامعهشناسان، 1391.
21
22. کتاب مقدس، عهد قدیم، اشعیا.
22
23. کتاب مقدس، عهد جدید، یوحنا.
23
24. کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، ج1و2، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چ3، 1367.
24
25. کوزر، آلفردلیوئیس، زندگی و اندیشه بزرگان جامعهشناسی، ترجمه حسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی، چ5، 1373.
25
26. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج52و67، بیروت: مؤسسة الوفاء، چ2، 1403ق.
26
27. محرابی، علیرضا، بررسی و تبیین مبانی و مؤلفههای انسجام ملی، تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، 1387.
27
28. محسنی، منوچهر، مقدمات جامعهشناسی، تهران: نشر دوران، چ18، 1381.
28
29. معین، محمد، فرهنگ معین، ج1، تهران: امیرکبیر، چ6، 1363.
29
30. مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی امام مهدی، قم: نسل جوان، چ4، 1386.
30
31. نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، تهران: نشر صدوق، 1397ق.
31
32. همیلتون، پیتر، تالکوت پارسونز، ترجمه احمد تدیّن، تهران: هرمس، 1379.
32